کتاب هویت انسانی

کتاب «هویت انسانی: انسانیت انسان» اثر نوشته ادگار مورن پنجمین جلد از مجموعه شش‌جلدی «روش» است که در سال ۲۰۰۱ منتشر شد. مورن در این اثر به بررسی ماهیت انسان می‌پردازد و نشان می‌دهد که انسانیت را نمی‌توان صرفا با تکیه بر زیست‌شناسی یا روان‌شناسی فردی توضیح داد. او بر این نکته تأکید می‌کند که فهم انسان نیازمند در نظر گرفتن پیوندهای او با تاریخ، فرهنگ، جامعه و طبیعت است و باید در چارچوبی چندبعدی و پیچیده بررسی شود.
بخش نخست کتاب به هویت فردی و شخصی اختصاص دارد. مورن توضیح می‌دهد که فرد انسانی در دل تضادها و تنش‌های درونی شکل می‌گیرد؛ از جمله عشق و خشونت، خرد و نادانی، خودخواهی و همبستگی. او نشان می‌دهد که هویت فردی همیشه در تعامل با دیگران و با محیط اجتماعی ساخته می‌شود و به همین دلیل هیچ فردی را نمی‌توان جدا از اجتماع و زمینه فرهنگی‌اش فهمید.
در ادامه کتاب بر نقش جامعه، تاریخ و فرهنگ در شکل‌گیری هویت انسانی تمرکز دارد. مورن بیان می‌کند که انسانیت محصول فرایندی پویاست که در آن زبان، اسطوره، دین، هنر و دانش نقش اساسی دارند. او نشان می‌دهد که تاریخ بشر مجموعه‌ای از تعاملات و پیوندهای جمعی است که هویت انسانی را ساخته و بازساخته است. این بخش به رابطه‌ی متقابل فرد و جمع می‌پردازد و بر این ایده تأکید دارد که هیچ‌کدام بدون دیگری قابل درک نیستند.
بخش پایانی کتاب نگاه خود را به آینده معطوف می‌کند. مورن بر ضرورت شکل‌گیری نوعی انسان‌گرایی جهانی تأکید دارد که بتواند به بحران‌های امروز جهان پاسخ دهد. او معتقد است که بقا و تداوم انسانیت وابسته به درک یک سرنوشت مشترک است؛ سرنوشتی که نیازمند پذیرش تنوع فرهنگی در کنار همبستگی جهانی است. در این بخش پرسش از مسئولیت اخلاقی و امکان همزیستی پایدار به عنوان محور اصلی مطرح می‌شود.