کتاب تصویر زن در هنر قاجار

کتاب «تصویر زن در هنر قاجار» که مونیا چخاب ابودایا آن را گردآوری نموده، اثری نفیس و پژوهش‌محور است که بازنمایی زنان در هنر دوره‌ی قاجار را با نگاهی دقیق، هنری و تاریخی به تصویر می‌کشد. این کتاب که در سال ۲۰۱۶ توسط موزه‌ی هنر اسلامی دوحه منتشر شده، مجموعه‌ای از آثار بصری گوناگون نظیر نقاشی، عکس، جواهرات و اشیای هنری را گرد آورده و با تکیه بر مقالاتی از پژوهشگران بین‌المللی، نگاهی تازه به جایگاه زنان در فضای اجتماعی و هنری ایران در سده نوزدهم ارائه می‌دهد.
در لابه‌لای صفحات کتاب، زنان در نقش‌های متنوعی ظاهر می‌شوند: از بانوان درباری و موسیقی‌دان گرفته تا زنانی در فضاهای خصوصی یا حتی نیمه‌عمومی. این تصاویر به‌روشنی از پیچیدگی و تنوع نقش‌های زنانه در جامعه قاجاری حکایت دارند و در کنار آن، تغییراتی که در طول این دوران در معیارهای زیبایی زنانه و مردانه پدید آمد-نظیر ابروهای به‌هم‌پیوسته یا سبیل کمرنگ به عنوان نماد جذابیت-را بازتاب می‌دهند. کتاب همچنین به تعامل میان نقاشی سنتی و عکاسی که در اواخر دوران قاجار گسترش یافت می‌پردازد و تأثیر این فناوری نوظهور بر سبک‌های تصویری را بررسی می‌کند. مقالات مندرج در این مجموعه به موضوعاتی چون زبان بصری جنسیت، جایگاه زنان در ساختار دربار، و زندگی روزمره‌ی آنان پرداخته و با تحلیل‌های دقیق تاریخی، خواننده را به ژرفای بافت فرهنگی آن دوران می‌برد.
بخش قابل‌توجهی از تصاویر کتاب از آرشیو دائمی موزه‌ی هنر اسلامی قطر و نیز آرشیو دیجیتال «جهان زنان در ایران قاجار» از کتابخانه‌ی دانشگاه هاروارد استخراج شده‌اند و بسیاری از آن‌ها پیش‌تر به نمایش عمومی درنیامده بودند. «تصویر زن در هنر قاجار» صرفا یک مرور تصویری نیست؛ بلکه پلی است میان گذشته و اکنون. این کتاب به ما نشان می‌دهد که چگونه زبان بصری دوره قاجار، همچنان الهام‌بخش هنرمندان معاصر ایرانی است که در جستجوی معنای زنانگی و مدرنیته در بستر تاریخی خود گام برمی‌دارند. اثری است که با نگاه هنری، تاریخی و فمینیستی، دریچه‌ای متفاوت به چهره‌ی زن در یکی از دوران‌های مهم ایران می‌گشاید.