کتاب از بته تا جقه

Az Botte ta Jeghe
روایتی از سیر تکامل نقش مایه ی بته جقه
کد کتاب : 115929
شابک : 978-6227562576
قطع : رقعی
تعداد صفحه : 122
سال انتشار شمسی : 1402
نوع جلد : شومیز
سری چاپ : 1
زودترین زمان ارسال : 16 آبان

معرفی کتاب از بته تا جقه اثر آرزو اسکندری

«ایران سرزمین باستانی که در طول تاریخ خاستگاه هنرمندان بیشماری بوده که آثاری بی‌بدیل را نقش بستند، شاهکارهایی گاه با نقوش رمز‌آلود. با نگاهی دقیق‌تر به ماهیت نقوش در طی تاریخ، به نقوش بر‌می‌خوریم که از جایگاه و قداستی خاص برخوردار بودند.
بته‌ جقّه از نقش‌مایه‌ی اصیل و اسطوره‌ای فرهنگ و هنرهای ایران است، که از دوران کهن در ایران رواج داشته است و زینت‌بخش صنایع مختلفی بوده است. در طول سالیان این نقش کهن در روند تکامل قرار گرفته و تبدیل به موتیف مشخصی که امروزه می‌شناسیم شده است. بته‌ جقّه میراثی از گذشتگات ما، نمادی که ما را به انسان‌های هزاران سال پیش پیوند می‌زند و ما را به کشف جهانی رمز‌آلود می‌رساند. بته‌ جقّه در واقع نمادی اسطوره‌ای است و همان‌طور که می‌دانیم نماد، اسطوره، باورها، سنت‌ها و هر عنصر فرهنگی به دلیل پاسخ به یکسری پرسش‌ها و نیازهای انسان‌ها شکل می‌گیرند و اینعناصر فرهنگی کارکرد حیاتی دارند که هر یک نیازی را پاسخ می دهند. و از این منظر می‌توان بته‌ جقّه را یک عنصر فرهنگی دانست که در طول تاریخ ریشه گرفته و رشد کرده است تا امروز که هنوز هم نقش جاویدان بسیار محبوب و رایج است.»

کتاب از بته تا جقه

آرزو اسکندری
آرزو اسکندری متولد سال 1363، در رشته طراحی پارچه و لباس دانشگاه الزهرا تحصیل کرده و سابقه تدریس در این رشته را نیز دارد. او سال‌ها در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری مد فعالیت کرده و نویسنده کتاب «هنر طراحی لباس» است.
قسمت هایی از کتاب از بته تا جقه (لذت متن)
بته جقّه، نگاره ای اسطوره ای است که در هنرهای مختلف به اشکالی بسایر متنوع به کار می رود، لذا شناخت این نقش اصیل کمک می کند تا آن را آگاهانه تر به کار ببریم. به مفهوم کلی «بته» به معنای یک دسته یا مجموعه از برگ های دندانه دار و «جقّه» به معنای برگ و ناقه ی کهنسال ذکر شده است؛ البته جقّه همچنین دلالت بر شکلی از زیور نیز دارد که بر فرق سر و تاج پادشاهان به جهت تزیین به کار می رفت. در تعریف عام بته جقّه نگاره ای اصیل و باستانی با خاستگاه شرقی است. در لغت نامه ی دهخدا بته جقّه، سرو افکنده ای است که نشان ایران و ایرانیان است و روی فرش ها، پارچه ها، خاتم کاری و سایر زیورآلات و صنایع دستی ایران دیده می شود. مصاحب نیز در لغت نامه خود آورده است: «بته جقّه طرح معروف و متداول، نزدیک به گلابی با نوک خمیده است. آرمن هانگلدین معتقد است: «تعبیرهای زیادی از بته شده که عبارت اند از : انجیر، فلفل، مهر، بادام، گل های درخت خرما، و غیره . ولی باید گفت که طرح بته متاثر از رسم و باورهای هر منطقه معنی و تفسیر می شود.» گروه دیگری ازهنرشناسان بته را به مظهری از آتش آتشکده های فارس، گلابی، مرغی که سر در سینه فرو برده و … تعبیر کرده اند.» برخی دیگر همچون ورزی عقیده دارند که «این نقشمایه به پرنده مهری (پرنده ای که طبق باورهای باستانی مشرق زمین دروازه بان بهشت است) و در هندوستان به شیارهایی که در مسیر رودخانه ی جومنا در دره ی کشمیر به جای مانده، مانند کرده اند و به تبع آن گفته شده که این نگاره از هند به ایران آمده است.» عده ی کثیری نقش بته را همزاد با درخت سرو دانسته و آن را رمز گانی از آزادی و مقاومت یا نمادی از اهورمزدا و مشهر عظمت می دانند. به استناد روایت تاریخی علت پیدایش بته جقّه را می توان مرگ مزدک در راه آزادی و شکست نظام طبقاتی دوره ساسانیان دانست. یساولی معتقد است: «شباهت نزدیک آن به درخت سرو که در نقاشی مینیاتور و ادبیات فارسی جایگاهی ویژه دارد، معقول به نظر می رسد.» سروی که تارک آن از بد خم شده است.