علامه جلال‌الدین محمد دوانی مشهور به محقق (۸۳۰ در دوان کازرون – ۹۰۸ هجری قمری)، عارف، حکیم، متکلم و دانشمند بزرگ سدهٔ نهم (برابر قرن پانزدهم میلادی) ایرانی است. بعد از آنکه علوم مقدماتی را در دوان نزد پدرش سعدالدین اسعد دوانی فراگرفت، برای تکمیل تحصیلات، دوان را به قصد شیراز ترک کرد. وی در آنجا نزد اساتیدی همچون سیدصفی‌الدین عبدالرحمن حسینی ایجی علوم حدیث، مظهرالدین محمد کازرونی، علوم معقول و ابوطاهر مجدالدین محمد فیروزآبادی و ابن‌جزری تفسیر را فراگفت و شهرت فراوانی در فارس به‌دست‌آورد؛ به‌طوری‌که از همه جای دنیا، از روم و آذربایجان و بغداد و هرمز و کرمان و طبرستان و خراسان، دانش‌پژوهان رهسپار شیراز می‌شدند و از محضر درس او استفاده می‌کردند. دوانی، دوباره در زمان سلطنت پادشاهان آق قوینلو بر فارس، به فارس برگشت و مقام قضا را در منطقه با اختیارات تام برعهده گرفت. علوم مقدماتی را نزد پدرش در زادگاهش آموخت و سپس برای تکمیل علوم به دارالعلم شیراز آمد و در رشته‌های مختلف فلسفه، ریاضی، کلام و منطق از محضر حکما و دانشمندان استفاده نمود و حکمت و فقه و اصول و تفسیر و حدیث و ادبیات عرب و عجم را یادگرفت و بعد به تدریس مشغول شد.
