نکته جالب و قابل تامل و بررسی که راهی روشن در مقابل اهل پژوهش می گشاید، افکار هنری و وام گرفتن از ابزار موسیقی و هماهنگی با طبیعت و احترام به آن و سعی در فراگیری موسیقی اصیل است که بسیاری از جستجوگران در پیشینه اهل حق (آل حق) را به بن بست رسانیده است وجز با بیان اینکه شاه خوشین مبارک شاه علوی کردی خود تنبور می زده است از حضور و نفوذ این ساز مقدس در جمع اهل حق ( آل حق) سخنی نگفته و به جایی نرسیده اند اما چنانکه می دانیم و در ماخذ معتبر نیز یاد شده است … شیوه تنبور نوازی در میان خرم دینان مرسوم بوده است از جمله «واقد گوید، بابک نیز با شبن ابن الازدی در روستای سراب یا سراو که شکلی از سراب بود …. از غلامان او تبنور زدن آموخت… و اصولا” استفاده از زمان و مکان (فصول و طبیعت) و میل به لذت سمعی … از اختصاصات این فرقه بوده است…» اکنون نیز تنبور تنها ساز جم خانه های اهل حق است. شروط حضور در جم بسته یارستان، استفاده از ساز تنبور را به تفصیل توضیح می دهیم. یکی: سرسپردگی به یکی از خاندان های یازده گانه یارستان… دوم: داشتن شارب مهر، سوم: طهارت ظاهر و باطن، چهارم: داشتن حداقل سن لازم برای حضور در جم… و پنجم: طبق دستور آیینی بستن سر و بستن کمر ضروری است. به نشانه خدمت در جم.
کتاب موسیقی و ذکر در تمدن ایران زمین
علم
کیوان پهلوان
