شناخت ساختار کلی دستگاه فکری ( عین القضات ) از جهتی سهل و از جهتی دشوار است زیرا اگر چه او در دوران حیات خود تحولات و دگرگونی های فکری را تجربه کرده ولی پس از آشنایی با (احمد غزالی) به آرامش فکری و درونی رسیده است و آثار بر جای مانده از او به دوران پس از آشنایی با احمد غزالی بازمی گردد.
هدف از نگارش این اثر، علاوه بر شناخت مبانی هستی شناسی، معرفتی و سلوک عرفانی عین القضات، روشن نمودن ریشه ها و سرچشمه های فکری او و نشان دادن موضع او در مسائل کلامی و فلسفی است تا به بسیاری از ابهام ها و اتهام هایی که درباره او مطرح شده است، پاسخ دهد؛ به طور نمونه: او در زمان خود مورد اتهام اسماعیلی گری قرار گرفت و دوره حاضر برخی او را عارفی فلسفه ستیز یا مدافع ثنویت فلسفی، یا عارفی گنوسی می دانند که آراء او برآمده از تعالیم مزدایی - مانوی و قائل به ثنویت توحیدی است و برخی نیز او را به تناقض گویی همیشگی بین آراء اهل تسنن و گنوسی ها برای سنی نمایی و راضی کردن حکام و مخالفان سلجوقی متهم می کنند، که باعث شد توحید اشراقی خود را با اثبات توحید عددی باطل نماید و...
کتاب عین القضات همدانی
نگاه معاصر