کتاب بازگشت ده هزار یونانی

کتابی است بسیار خواندنی . حاکی از زحمت فراوانی که زنده یاد حسینقلی میرزا سالور متقبل شده اند. در پیشگفتار کتاب به قلم مسعود سالور نیز به شرح تحقیقی پروفسور سی. ویت آلمانی اشاره شده است که می‌تواند برای خوانندۀ کتاب «بازگشت ده هزار یونانی» دریچه‌های تازه ای را به وقایع کتاب بگشاید. با این حال و در عین احترام برای زحمتی که مترجم برده اند، چون ترجمه از روی ترجمه ای فرانسوی انجام شده است و نه از اصل متن یونانی، نقائصی دیده می‌شود که با رجوع به متن یونانی قابل تصحیحند. در این کتاب، علاوه بر رخدادهای نظامی، تا حدی با شیوۀ زندگی مردم بخشی از شهرستانهای هخامنشی در حدود میانرودان و دامنه‌های غربی زاگرس و نیز، ساکنان مستقل کرانه‌های دریای سیاه آشنا می‌شویم که پرتویی بر نحوۀ ادارۀ این مناطق نیز می‌افکند. همچنین با چگونگی عملکرد یک سردار یونانی که دوست و شاگرد سقراط بوده است، یعنی کسنوفون، آشنا می‌شویم، عملکردی که از سوی برخی پژوهشگران غربی به عنوان نمونه ای از جاری شدن تفکر سقراطی در میدان عمل ذکر شده است. آرش کرامتی