کتاب کوفه از پیدایش تا عاشورا که به همت مرکز تحقیقات حج از سوی موسسه فرهنگی هنری مشعر وابسته به حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت منتشر و روانه بازار نشر شده، نه به سبک تاریخی و رعایت ترتیب زمانی حوادث، بلکه به شیوه موضوعی، شهر کوفه را به عنوان موضوع مطالعه خود برگزیده است. این نوشتار که در هشت فصل تنظیم شده، مقطع زمانی 44 ساله یعنی از سال 17 هجری قمری (سال تأسیس کوفه) تا سال 61 هجری قمری (سال قیام عاشورا) را به عنوان قلمرو زمانی خود انتخاب کرده و در مجموع جوانب مختلف جغرافیایی، عمرانی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و قضایی را مدنظر خود قرار داده و حتی از آداب و رسوم مردمان این شهر در این مقطع زمانی غافل نمانده است. جغرافیای طبیعی کوفه، شهرسازی و معماری کوفه، مردم شناسی و روان‌شناسی مردم کوفه، وضعیت اقتصادی کوفه، مسائل فرهنگی و تعلیم و تربیت، آداب و رسوم، نوع تغذیه و نظام قضایی و انتظامی، مجموعه فصل های این کتاب را تشکیل می دهد که هر فصل به صورت مجزا مباحث مختلفی را مورد بررسی قرار داده است. باور نگارنده آن است که تحلیل عمیق و شناخت دقیق زندگانی ائمه معصوم علیهم السلام به ویژه در بعد تاریخی بدون شناخت بسترهای مختلف امکان پذیر نیست و از این رو معتقد به تجدید نظر کلی در همه نوشته های فاقد این گونه مطالعات است؛ افزون بر این که گسترش این نوع مطالعات افق های جدیدی را پیش چشم پژوهشگر می گشاید که افزون بر تازگی، واقع گراتر است و بر نقاط مبهم تاریخ و تاریخی که نقل ها از گزارش آن ناتوانند، پرتو می افکند. شاید بتوان گفت که از مهم ترین مطالعات جدید که در این نوشته از آنها استفاده شده است، پرداختن به مباحث تمدنی همچون علوم، ادبیات، تشکیلات معماری و شهرسازی و استفاده از حفاری های باستان شناسان غربی و عربی است که برای ترسیم وضعیت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کوفه انجام داده اند و نتایج این مطالعات در قسمت های مختلف این تحقیق، همراه با نقشه ها و تصاویر، ارائه شده است.
کتاب کوفه
مشعر
نعمت الله صفری فروشانی
