کتاب ستاره‌های خانم لیویت

کتاب «ستاره‌های خانم لیویت» نوشته‌ی جورج جانسون، شرحی مستند از زندگی و کار هنریتا سوان لیویت، ستاره‌شناسی آمریکایی در آغاز قرن بیستم است. این اثر به بررسی مسیر علمی او در رصدخانه‌ی هاروارد می‌پردازد، جایی که گروهی از زنان به عنوان «کامپیوترهای انسانی» وظیفه‌ی تحلیل و اندازه‌گیری داده‌های نجومی را بر عهده داشتند. جانسون با تمرکز بر محیط کاری آن دوران، توضیح می‌دهد که چگونه لویت در میان انبوه داده‌ها و تصاویر، با دقت و پشتکار به کشفی بنیادین در اخترشناسی دست یافت.
در بخش‌های میانی کتاب، روند شکل‌گیری کشف معروف لیویت - رابطه‌ی میان دوره‌ی تناوب و درخشندگی ستارگان متغیر قیفاووسی - به‌صورت تدریجی و مستند روایت می‌شود. نویسنده با استفاده از یادداشت‌های آرشیوی و گزارش‌های علمی نشان می‌دهد که این رابطه چگونه به اخترشناسان امکان داد تا فاصله‌ی اجرام آسمانی را محاسبه کنند. اهمیت این کشف در آن است که پایه‌ی ابزارهای مدرن اندازه‌گیری مقیاس کیهانی را بنا گذاشت و بعدها به ادوین هابل کمک کرد تا نظریه‌ی گسترش جهان را اثبات کند.
در کنار جنبه‌ی علمی کتاب به جنبه‌های انسانی و اجتماعی زندگی لیویت نیز می‌پردازد. او زنی ناشنوا بود که در ساختاری مردسالارانه کار می‌کرد و با وجود سهم بزرگش در پیشرفت علم، در زمان حیاتش اعتبار چندانی دریافت نکرد. جانسون از خلال روایت او وضعیت زنان دانشمند در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم را بازنمایی می‌کند؛ زنانی که اغلب در سکوت و پشت صحنه، زیربنای پیشرفت‌های علمی را فراهم کردند.
نویسنده جایگاه کشف لیویت را در تاریخ نجوم مرور می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه مفهوم «شمع‌های استاندارد» در سنجش فاصله‌های کیهانی از کار او ریشه گرفت. کتاب در مجموع تصویری تاریخی از دوران طلایی نجوم آمریکایی ارائه می‌دهد و نقش لیویت را به عنوان یکی از چهره‌های کلیدی اما فراموش‌شده‌ی علم برجسته می‌سازد، بی‌آنکه به اغراق یا قضاوت شخصی متوسل شود.