کتاب خفاش بودن چگونه است؟

«خفاش بودن چگونه است؟» اثر تامس نیگل، مقاله‌ای کوتاه ولی تأثیرگذار در زمینه فلسفه ذهن است که در سال 1974 منتشر شد. در این مقاله ناگل به بررسی مشکل اصلی در فهم آگاهی می‌پردازد و با استفاده از مثال خفاش، تلاش می‌کند نشان دهد که ما هیچ‌گاه قادر نخواهیم بود که تجربه ذهنی موجودات دیگر را درک کنیم. او این مسئله را به چالشی جدی برای فهم آگاهی انسانی و موجودات دیگر تبدیل می‌کند.
مفاهیم اصلی این مقاله حول این است که آگاهی چیزی فراتر از فیزیک و علوم تجربی است. ناگل بر این باور است که تنها با توصیف فرآیندهای فیزیکی و عصبی نمی‌توان تجربه ذهنی یک موجود را توضیح داد. او با استفاده از مثال خفاش نشان می‌دهد که حتی اگر تمام اطلاعات علمی درباره‌ی مغز و سیستم‌های حسی خفاش‌ها را داشته باشیم، نمی‌توانیم تجربه‌ی «دیدن» جهان به روش اکولوکیشن (یا به‌عبارتی شنیدن جهان با امواج صوتی) را درک کنیم. این تجربه ذهنی برای ما به‌طور کامل غیرقابل‌تصور است.
در این مقاله ناگل به این نکته اشاره می‌کند که آگاهی به‌معنای داشتن تجربه‌ای ذهنی است که هر موجودی از آن بهره می‌برد. با این حال این تجربیات ذهنی هیچ‌گاه به‌طور کامل قابل‌انتقال یا قابل‌درک از سوی دیگران نیستند. برای مثال ما می‌توانیم بدانیم که خفاش‌ها از امواج صوتی برای شناسایی محیط خود استفاده می‌کنند، اما هیچ‌گاه نمی‌توانیم تجربه ذهنی آنها را حس کنیم. به همین دلیل او به این نتیجه می‌رسد که آگاهی فراتر از چیزی است که می‌توان با علم فیزیکی توضیح داد.
ناگل در انتها اشاره می‌کند که این محدودیت‌های شناختی که ما با آن روبه‌رو هستیم، همچنان چالشی بزرگ در فلسفه ذهن به شمار می‌آید. این مقاله به‌نوعی نقطه شروعی برای بحث‌های جدید در زمینه آگاهی و مشکلات مربوط به آن بوده است. به‌ویژه، مفهوم «مشکل سخت آگاهی» (Hard Problem of Consciousness) که دیوید چالمرز بعدها به آن پرداخت، ریشه در همین مقاله دارد. ناگل به‌طور کلی می‌گوید که علم، می‌تواند به ما بگوید «چه اتفاقی می‌افتد»، اما نمی‌تواند توضیح دهد که «چه حسی دارد».