هدف اصلی این کتاب بررسی بسیار اجمالی از مسائل اساسی یا لایههای بنیادین یا بنلایههای شناخت است. به همین منظور بخش اول کتاب با عنوان «شناختشناسی» به این موضوع اختصاص یافته است. در این بخش مطالبی در زمینه تعریف علم؛ ماهیت تجربه؛ تصوری بودن علم و تصدیق ارائه میشود. در فصل ماهیت حمل و ضرورت در قضایا، ابتدا نقد نظر کانت در باب قضایای پیشین و پسین، تحلیلی و ترکیبی و سپس قضایای خارج محمول و محمول بالضمیمه بیان میشود. در ادامه این بخش مباحثی در باب امالقضایا یا اصل هوهویت؛ گزارهسازی و چگونگی معرفتزدایی آن؛ ماهیت قضایای سالبه؛ قضیه معدوله؛ ساختار و ماهیت قضیه شرطیه؛ جهات در قضایا؛ صدق از دیدگاه ابن سینا ، کانت و نویسنده کتاب حاضر؛ خطا از دیدگاه دکارت و علامه و کانت؛ کلی و کلیسازی با نقد کوتاه نظریه کلی شمردن مثل افلاطونی؛ نظریه تقشیر و نظریه ابطالپذیری پوپر؛ ادراک عرض تنها یا عرض و جوهر یا فنومن و نومن با هم با در نظر گرفتن دیدگاههای ابن سینا و کانت؛ اتحاد عالم و معلوم به معنای عام آن؛ دلالت و سرانجام عقل و تعریف آن در منابع اسلامی و غربی مطرح میشود. اما بخش دوم هم برای تکمیل بخش نخست و تبیین بیشتر آن با اختصار تمام با عنوان «هستیشناسی» با تمرکز بر بحث علییت، آورده شده است. در این بخش مطالبی در زمینه تعریف علیّت؛ علیت و هستیشناسی؛ قضیه وجودی با طرح بحث در زمینه اصالت وجود و اصالت ماهیت و نظر کانت در قضیه وجودی ارائه شده است. آخرین بحث، بررسی پیرامون نزاع اصالت وجود و اصالت ماهیت است که مولف آنرا مولود خلط میان معرفتشناسی و هستیشناسی میداند و با برشماری و تبیین معانی وجود و معانی ماهیت و اصالت، نشان داده شده که این معانی به هم خلط شدهاند؛ سرانجام به پیروی از صدر المتألهین علیّت به تشأن بازگشته و جعل هم از فروع آن به شمار آمده است. پارهای از آنچه در این نوشته موجز آمده میتواند به برخی از مشکلات فلسفه غرب و فلسفه اسلامی پاسخ دهد. بخش پایانی کتاب شامل منابع است.
احمد احمدی (۱۵ شهریور ۱۳۱۲،[۱] ملایر – ۱۹ خرداد ۱۳۹۷، تهران) فیلسوف ایرانی، مؤسس و مدیر سازمان سمت تا هنگام مرگ بود. او در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی، نماینده مردم تهران بود و از سال ۱۳۶۰ تا زمان فوت عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. همچنین یکی از برگزیدگان چهارمین دوره جایزه علمی علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان در سال ۱۳۹۳، و از سال ۱۳۵۲ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بود و فلسفه اسلامی و فلسفه غرب و نیز بیش از دو دهه فلسفه تطبیقی را در مقطع دکتری تدریس کرد.احمد احمدی در سال ۱۳۱۲ در روستای کهکدان در ملایر به دنیا آمد. او پس از فراگرفتن دروس حوزوی مقدماتی به حوزه علمیه بروجرد رفت و به مدت پنج سال دروس دینی را تا اواخر سطح ۲ فرا گرفت. سپس به حوزه علمیه قم رفت و دروس تفسیر و فلسفه اسلامی را در سطوح عالی (اسفار و شفا) نزد سیدمحمد حسین طباطبایی، درس فقه و اصول را نزد کسانی همچون روحالله خمینی، سید حسین طباطبایی بروجردی، سلطانی، علی مشکینی، سیدمحمدمحقق داماد و سید شهاب الدین نجفی مرعشی فرا گرفت و همزمان دکترای فلسفه غرب را از دانشگاه تهران اخذ کرد. احمدی از سال ۱۳۵۲ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بود و فلسفه اسلامی و فلسفه غرب و فلسفه تطبیقی را در مقطع دکتری تدریس کرده است. او از مؤسسان دانشگاه تربیت مدرس بود و به مدت چهارده سال رئیس دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس بود.احمد احمدی در ساعت ۷ بامداد ۱۹ خرداد ۱۳۹۷ در بیمارستان امام خمینی تهران بر اثر عارضه قلبی درگذشت.