کتاب لیلا

«لیلا» رمانی نوشته‌ی فریدون زعیم اوغلو است. او د ر سال 1965 در ترکیه به دنیا آمده و در یک سالگی، به همراه والدینش به آلمان مهاجرت کرده است. داستان‌ها و نمایشنامه‌های او جوایز ادبی معتبری برایش به ارمفان آورده‌. این رمان در واقع سرگذشت واقعی مادر اوست.
داستان، از زبان دختری به نام لیلا روایت می‌شود که دو خواهر و دو برادر دیگر هم دارد. پدر، خالدبیک مردی خشن و بیماری سادیستیک است که بچه‌ها و همسرش را کتک می‌زند و از آن‌ها کار می‌کشد و مانع مدرسه رفتن پسرهایش می‌شود تا کار کنند. زیباترین دخترش یاسمین را مخفیانه وادار به کارهای خلاف می‌کند تا پولی به جیب بزند. در بقیه‌ی ساعات روز، دخترانش برای زن متمول همسایه بیگاری می‌کنند؛ گلدوزی‌ها و قلاب‌بافی‌های بی‌پایان و بدون دریافت مزد.
آزار پدر فقط به حملات جسمی محدود نمی‌شود، او با تحقیر و توهین و نادیده گرفتن و سخت‌گیری‌های بیش از حدش، همه را زندانی و خفه کرده است. انگار او پادشاه خونریز کشوری فقیر است که مردم نحیفش، نانی برای خوردن و لباسی برای پوشیدن ندارند اما کتک می‌خورند و روح‌شان مچاله می‌شود و حق دم زدن ندارند. همه‌ی افراد خانواده از همان ابتدا می‌دانند، هیچ معجزه‌ای در کار نیست. رنج و بدبختی سرنوشت محتوم‌شان است و قرار نیست طعم خوشبختی را بچشند. همه‌ی این رنج‌ها در بستری از خرافات جاری در روزمرگی مردم محل و همسایه‌ها جاری می‌شود. هرچه فقر بیشتر، خرافات هم پررنگ‌تر. داستانی تلخ و سیاه که روی عریان و چرک زندگی را نشان می‌دهد، جهانی یکدست سیاه تا این که لیلا و مادرش، کفه شفقت و تخیل را بالا می‌آورند و روزنه‌ی امید را نشان می‌دهند. مادر، نماد رنج‌های تمام زنان زمین است. روح لیلا میان بی‌رحمی، قساوت قلب و خشونت بی‌پایان پدر و عشق لطیف و عمیق مادر در نوسان است. مادر، او را خیلی دوست دارد و او را «دردانه‌ی من» صدا می‌زند، اما خالد او را با زشت‌ترین القاب و مادر را قوزی صدا می‌زند. مادر برای لیلا، قصه‌ها و افسانه‌های زیبا می‌گوید و تخیلش را بارور می‌کند.
رمان روایت بخشی از زندگی لیلا، کوچک‌ترین فرزند خانواده‌، از دوران کودکی تا چند سال پس از ازدواج و در نهایت مهاجرتش به آلمان است. در رمان لیلا، علاوه بر سرگذشت این خانواده، فضای فرهنگی حاکم بر ترکیه‌ی دهه‌های پنجاه و شصت میلادی و وضعیت سخت اقتصادی آن دوران نیز روایت می‌شود؛ وضعیتی که باعث مهاجرت گسترده‌ی اتباع ترکیه به عنوان کارگر ساده به آلمان شد.
«لیلا» رمانی تلخ و سیاه است که زنانی همچون لیلا و مادرش در این جهان تاریک، دریچه‌ای رو به نور هستند. رمانی خواندنی که شخصیت‌هایش برای خوانندگان ایرانی ملموس و قابل‌باور هستند.