«ازل تا ابد» نوشتهی الهام یکتا درونکاوی رمان «سمفونی مردگان» اثر مشهور عباس معروفی است. نویسنده در این کتاب با نگاهی روانشناسانه و ادبی به بررسی سمفونی مردگان میپردازد و اجزای اصلی آن را از منظر رنگ، اسطوره، زمانبندی، ساختار روایی و شخصیتپردازی تحلیل میکند. در بخش نخست کتاب با عنوان «مرگ رنگ» نویسنده رمان را از دیدگاهی روانکاوانه و بر اساس رنگ، بررسی میکند و به معنا و کاربرد رنگ در فضای روانی شخصیتها میپردازد. نویسنده بر این باور است که یکی از ابزارهای روانشناسان برای شناخت روان آدمی رنگ است، زیرا اگر چه رنگ واقعیتی است مادی و محسوس، گرایش فرد به رنگی خاص از شرایط روحی ویژهای حکایت میکند. به زبان ساده وقتی طبیعت رنگی، گرم، هیجانزا و شادی آفرین است، روح فعال و پر تحرک آن را برمیگزیند یا انسان دل مرده و افسرده طالب رنگهای سرد است. در بخش دوم کتاب نویسنده به بازتاب ویژگیهای روشنفکرانه دوران معاصر و کاربرد اسطوره میپردازد. او این رمان را کاوشی دربارهی درون و برون روشنفکر قرن حاضر میداند و در عین حال گوشهچشمی به اسطورهها نیز دارد تا تحلیلش همهی عصرها و نسلها را دربربگیرد. او معتقد است که «آینه معروفی زدوده و شفاف است و بیطرفانه آنچه میبیند، بر صفحه کاغذ روان میکند. او ابایی ندارد هنگام عریان کردن ماهیت روشنفکر، زشتیهایش را نیز نمایان کند. او از ضعفها، اشتباهها و ناپاکیهایی سخن میگوید که خودخواسته و به عمد نیستند، اما نشان از عدم معصومیت و قصور روشنفکر دارند. معروفی در برابر هر عملکرد روشنفکر رمانش علامت سوال نامرئی میگذارد تا خواننده را به اندیشه وادارد چرا چنین شد و چه باید کرد تا بار دگر چنین نشود.» نویسنده در بخش سوم در رد نظر افرادی که معروفی را متاثر از فاکنر میدانند به مقایسهی «خشم و هیاهو» و «سمفونی مردگان» دست میزند. «بستر تاریخی سمفونی مردگان» مبحث بعدی کتاب است که در آن خوانش تاریخی- متنی از ریشهها و زمینههای سمفونی مردگان به دست میدهد. سپس در بخشهایی دیگر به تحلیل شیوهی نامگذاری مدرن و سنتی میپردازد و از نقش قصهی ازلی-ابدی و هابیل و قابیل و هستی زنانه در این رمان از دیدگاه ادبی و فلسفی سخن میگوید. بررسی تنها «آیدین» شخصیت اصلی داستان از دیدگاه «لوکاچ»، «رمانتیسم نهفته در اثر»، «سفر به مرز تخیل و واقعیت» از مطالب دیگر این کتاب هستند. «ازل تا ابد» کتابی خواندنی برای دوستداران رمان درخشان عباس معروفی و همچنین علاقهمندان به نقد ادبی و تحلیل روانشناسانه آثار ادبی است.
درباره الهام یکتا
الهام يكتا متولد سال 1344 ، مؤلف و نویسنده ی ایرانی است.