کتاب خاطرات نسل آخر

«خاطرات نسل آخر» نوشته‌ی جواد مجابی مجموعه سه‌جلدی از خاطرات جواد مجابی شاعر، نویسنده و پزوهشگر است که در ۱۳۵۸ صفحه منتشر شده است. جواد مجابی متولد ۱۳۱۸ قزوین و یکی از شناخته‌شده‌ترین روشنفکران و هنرمندان معاصر ایران است. بیش از هفتاد اثر شامل هشت مجموعه شعر، چهار مجموعه داستان کوتاه، نه رمان، چندین نمایش‌نامه و فیلم نامه و داستان کودکان و آثار طنز و طرح‌های هجایی و چند مجموعه مقالات و چند شناخت نامه‌ی ادبی درباره‌ی نویسندگان و شاعران ایران، تاکنون از او چاپ شده است.
موضوع کتاب «خاطرات نسل آخر» مقالاتی است درباره‌ی هنرمندان مختلف که مجابی با آن‌ها محشور بوده و به گفته‌ی خودش یا از آن‌ها آموخته یا دوستی و خاطراتی از آن‌ها دارد. این مقالات برای اغلب علاقه‌مندان به فرهنگ به خصوص نسل جوان می‌تواند جذاب باشد و زوایای جدیدی از زندگی و آثار این بزرگان را به نمایش بگذارد. مجابی پیش از این نیز در کتاب‌های «سرآمدان هنر نو» و «نود سال نوآوری در هنر تجسمی ایران» در مقالاتی که البته بیشتر سویه معرفی دارند به هنرمندان عرصه‌ی تجسمی پرداخته است.
در جامعه‌ی ما معمولا هنرمندان به ندرت درباره‌ی سایر هنرمندان چیزی می‌نویسند. کسانی که فارغ از تنگ‌نظری‌ها و نان قرض دادن‌ها با نگاهی منصفانه به اظهارنظر یا نقد و بررسی هنرمندی دیگر(البته بیشتر در زمان حیاتش) بپردازند، بسیار معدود هستند. کسانی که به دلیل آشنایی نزدیک‌تر با دنیای هنرمند و اثرش بتوانند به زوایای کمتر دیده شده آن‌ها نور بتابانند و دریچه‌ای نو در به شناخت هنرمندان بگشایند. کتاب‌هایی که در آن‌ها مقالات یک هنرمند درباره سایر هنرمندان گرد آمده باشد، بسیار اندک هستند. از این رو، وجود کتاب «خاطرات نسل آخر» گامی در این جهت است و به شناخت بهتر هنرمندانی که در این کتاب به آن‌ها پرداخته شده، بسیار کمک می‌کند. مجابی می‌گوید: «ماندن با مردم ایران و کوشیدن در فرهنگ این کشور را بر هر چیز ترجیح می‌دهم.»
مطالب کتاب در دو بخش تنظیم شده است:‌ بخش اول شامل دیدارها و آشنایی‌ها با آدم‌های مشهور و گاهی هم نامشهور است و همچنین یکی دو دیدار در موقعیتی خاص، با شخصیتی معتبر که آن برخورد، تأثیری مهم در زندگی مجابی داشته است. یاآوردی این دیدارهای می‌تواند برای خواننده جالب یا متضمن فایده‌ای تاریخی و اجتماعی باشد.
مجابی درباره‌ی دیدارهای دیگر نیز می‌گوید: «جدا از دیدارهای اتفاقی،‌ آشنایی‌های فراوان دیگری هم بوده که بیش‌تر به مقتضای حرفه‌ی ادبی و جریده‌نگاری صورت پذیرفته است. در بخش دوم بیش‌تر به وصف دوستی‌هایم با هنرمندان و ادیبان معاصر پرداخته‌ام و خاطره‌هایی از آن‌ها روایت کرده‌ام که نقل آن‌ها هم برای خودم لذت دارد،‌ هم می‌تواند سندی باشد سودمند یا روشنی‌انداز بر عرصه‌ی ادبیات و هنر معاصر.»
«خاطرات نسل آخر» روایتی دست اول و مستند از جریان فرهنگی و اجتماعی نیم‌قرن اخیر است که جواد مجابی با صراحت و صداقت تصویری واقعی از آن به دست داده است.