کتاب سیندرلای گناهکار

نخستین جلد از مجموعه‌ی «ملکه‌های افسانه‌های تاریک» با عنوان "سیندرلای گناهکار"، بازگویی‌ای‌ست هوشمند، جسورانه و متفاوت از افسانه‌ی کلاسیک سیندرلا؛ کتابی که آنیتا ول، نویسنده‌ی مستقل آمریکایی، در سپتامبر ۲۰۱۵ به‌صورت خودنشر منتشر کرد. این رمان کوتاه و خوش‌ریتم، نه فقط داستانی تازه، بلکه زاویه‌دیدی دیگرگون از یکی از آشناترین روایت‌های کودکی‌مان به دست می‌دهد؛ زاویه‌ای که خواننده را وامی‌دارد به مرز میان خیر و شر، زیبایی و قدرت، و معصومیت و انتقام دوباره بیندیشد.
در این بازآفرینی، آن سیندرلای مظلوم، صبور و پاکدل را فراموش کنید. این‌جا با دختری روبه‌رو هستیم که می‌داند جهان به مهربانی پاداش نمی‌دهد. او بازی می‌کند، نقشه می‌کشد، و زیر لب می‌خندد در حالی که دیگران گمان می‌کنند هنوز همان دختر ساده‌ی خانه‌زاده است. در این روایت، اعمال نیک او نه از سر مهربانی، بلکه ابزاری جادویی‌اند برای تقویت قدرتش-قدرتی که بی‌صدا رشد می‌کند، درست مانند کینه‌ای که سال‌ها در دل نهفته مانده. هر تصمیمی که می‌گیرد، نه از سر تسلیم، که یک حرکت تاکتیکی است در مسیر صعودش به قدرت. شاهزاده و ضیافت شبانه، دیگر تقدیر و تصادف نیستند، بلکه قطعه‌های شطرنجی‌اند که او خودش آن‌ها را چیده و حالا منتظر لحظه‌ی ضربه‌ی نهایی است. لحن روایت سراسر طناز، سیاه و کنایه‌آمیز است. ول با طنزی خشک و گزنده، اسطوره‌ی سیندرلا را تکه‌تکه می‌کند و از نو می‌سازد-نه از روی نفی گذشته، بلکه از دل شناخت عمیق آن. خود سیندرلا راوی اول‌شخص داستان است، با نگاهی سرد و دقیق به آنچه در اطرافش می‌گذرد. او می‌گوید: «من آن کسی نیستم که فکر می‌کنند. قلبم مثل نیمه‌شب سیاه است، مثل یک سیب گندیده‌ی مسموم...» و این اعتراف، نه نقطه‌ی ضعف که اعلام موجودیتی بی‌پرده است.
نوشتار ول سرشار از تضاد است: شوخ‌طبعی و خشونت، زیبایی و تاریکی، فانتزی و واقع‌گرایی. کتاب با سرعتی بالا پیش می‌رود، اما هر لحظه‌اش حساب‌شده است. در این جهان، جادوی سفید تنها با «اعمال نیک» تغذیه می‌شود، اما وقتی آن اعمال از سر فریب و جاه‌طلبی انجام شوند، پیامدشان چیزی شبیه جادوی سیاه خواهد بود. مادرخوانده‌ی پری، خواهرهای ناتنی، حتی شاهزاده، همه نقشی دارند، اما هیچ‌کدام به‌اندازه‌ی سیندرلا پررنگ و پیچیده نیستند. او به‌تنهایی قلب داستان را در اختیار دارد، نه به‌عنوان معشوقه‌ای منفعل، بلکه همچون قهرمانی خاکستری که می‌داند چگونه مهره‌ها را جابه‌جا کند. آنیتا ول، با پیشینه‌ای در تدریس خصوصی و تجربه‌ی مادری، از دل قصه‌های کودکانه و نیز روابط انسانی آشنا، شخصیتی خلق کرده که در عین غریبه بودن، آشناست. او در بازگویی‌اش به‌دنبال قهرمان‌سازی نیست؛ بلکه قهرمانی را به چالش می‌کشد. شاید به‌همین‌دلیل هم مخاطبان نوجوان و بزرگسال، به‌ویژه آنان که به شخصیت‌های زن با سایه‌های اخلاقی، جاه‌طلبی خاموش و صدایی مستقل علاقه دارند، به این اثر واکنش مثبتی نشان داده‌اند.
"سیندرلای گناهکار"، اثری‌ست برای آن‌هایی که از کلیشه‌ها خسته‌اند، برای کسانی که می‌خواهند بدانند اگر دمپایی شیشه‌ای را کسی به پا کند که به‌جای عشق، به انتقام فکر می‌کند، سرنوشت قصه چه می‌شود. اگر همیشه دوست داشتید بدانید در دل یک سیندرلای خاموش و صبور چه می‌گذرد، و اگر دلتان می‌خواهد روایتی زنانه، تیز، سرکش و بی‌عذرخواهی از قدرت ببینید، این کتاب می‌تواند شروعی بی‌نقص باشد. نه‌فقط به‌عنوان یک بازگویی پریان، بلکه به‌مثابه‌ بیانیه‌ای درباره‌ی قدرت، روایت، و بازنویسی نقش زنان در افسانه‌ها. شاید برای نخستین بار، داستان سیندرلا نه با زنگ ساعت نیمه‌شب، که با صدای خنده‌ی کسی شروع می‌شود که همیشه خاموش بوده است.