این کتاب مجموعه‌ای است از مقالات نظری و عملی که بیشتر حاصل ترجمه عملی، ویرایش، تدریس ترجمه، مقابلۀ ترجمه با متن اصلی، مطالعه تحلیلی و انتقادی متن و تحلیل مقابله‌ای ساختارهای فارسی و انگلیسی است.
این کتاب مجموعه‌ای است از مقالات نظری و عملی که بیشتر حاصل ترجمه عملی، ویرایش، تدریس ترجمه، مقابلۀ ترجمه با متن اصلی، مطالعه تحلیلی و انتقادی متن و تحلیل مقابله‌ای ساختارهای فارسی و انگلیسی است.
بیشتر این مطالب در نشریات علمی پژوهشی و غیر آن مانند فصل‌نامۀ مطالعات ترجمه، فصل‌نامۀ مترجم، دربارۀ ترجمه، مجلۀ زبان‌شناسی، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، معارف، فصل‌نامۀ نقد کتاب ادبیات، جهان کتاب و نشریات عمومی چاپ شده و برخی نخستین بار در اینجا منتشر می‌شوند. علاوه بر این، مطالبی با عنوان «یادداشت‌هایی در ترجمه» در فصل‌نامۀ مترجم و «نکته‌ها و ناگفته‌های ترجمه» در گاه‌نامۀ دربارۀ ترجمه مربوط به مسائل موردی ترجمه مانند ترجمۀ اقلام واژگانی و نحوی و ویرایشی و نگارشی منتشر شده که آنها در جایی دیگر عرضه خواهند شد. در مقالاتی که قبلا چاپ شده بود تصحیحاتی انجام شده و حذف و اضافاتی صورت گرفته است.
این کتاب حاضر از چهار بخش تشکیل شده است: ۱. مسائل نظری، ۲. مسائل نظری تجربی، ۳. موارد عملی ترجمه و ۴. نقد کتاب. تجربه و کار عملی از رهگذر نظریه و مبانی نظری تقویت و تکمیل می‌شود و نظریه بدون ارجاع و یاری گرفتن از تجربه و دستاورد عملی مترجمان نمی‌تواند به شکوفایی خود ادامه دهد. بنابراین در گفتارهای نظری و تجربی در ترجمه تلاش شده است به این دو بال بشری در کنار هم و دوشادوش هم توجه شود. در بخش نظری از هنرمندی مترجمان بهره برده است و در بخش‌های دیگر از نظریه غافل نمانده است.
در نوشتار «نظریۀ روایت مونا بیکر» آمده است: «مونا بیکر در نظریۀ روایت یا رویکرد روایت اجتماعی‌اش به بررسی تغییراتی در متن اصلی می‌پردازد که از موضع‌گیری مترجم در قبال متن، نویسنده و جامعۀ مقصد سرچشمه می‌گیرد. ساختارهای اجتماعی و مسائل مربوط به قدرت و اعمال سلطه و تأثیر آن بر روایت مترجم از متن مبدأ در نظریۀ روایت بیکر مورد توجه قرار می‌گیرد». (ص ۳۵)
نویسنده در مقالۀ «مرصع‌کاری عبدالله کوثری؛ الفت بین زبان نوشتاری و گفتار» به بررسی تلفیق زبان و گفتار در ترجمۀ عبدالله کوثری از «خاطرات پس از مرگ براس کوباس» نوشتۀ ماشادو دآسیس نویسندۀ برزیلی پرداخته است. پس از آوردن نمونه‌هایی از سبک‌های مختلف ترجمۀ کوثری، موضوع فصاحت در کلام یا غثّ و ثمین به تعبیر قدما مطرح شده است. آنگاه مبحث چینش واژگان در زبان و ادبیات آمده و روش کوثری در برقراری الفت بین عناصر زبان نوشتار و گفتار بررسی شده است.
در بخش چهارم این کتاب نویسنده به نقد و بررسی ترجمۀ کتاب‌های فرهنگ دانشنامۀ کارا، ترجمۀ انگلیسی نمایشنامۀ مرگ یزدگرد، فرهنگ گفته‌های طنزآمیز، استاد شیشه‌ای اثر میگل د سروانتس، روان‌شناسی دین دیوید وولف، ترجمۀ انگلیسی رباعیات خیام اثر هنری وینفیلد و لذت خیانت نوشتۀ موریس بلانشو و دیگران پرداخته است.
کتاب گفتارهای نظری و تجربی در ترجمه
بهار
حسن هاشمی میناباد
