شناخت ساختار کلی دستگاه فکری عین القضات از دو جهت، سهل و دشوار است. او در طول عمر خود تحولات و تغییرات فکری را تجربه کرده است، اما پس از آشنایی با احمد غزالی به آرامش فکری و درونی دست یافته است و آثار باقیمانده از او پس از آشنایی با احمد غزالی مجددا برجسته می‌شود.
هدف از نگارش این اثر، بیشتر از شناخت مبانی هستی‌شناسی، معرفتی و سلوک عرفانی عین القضات، روشن کردن ریشه‌ها و منابع فکری او و بیان موقعیت او در مسائل کلامی و فلسفی است. این اثر به منظور پاسخ دادن به بسیاری از ابهامات و اتهاماتی که درباره او مطرح شده است، نوشته شده است. به عنوان مثال، در زمان خود او متهم به اسماعیلی‌گری شده بود و در دوران حاضر، برخی او را به عنوان فلسفه‌ستیز عارف، مدافع ثنویت فلسفی یا گنوسی عارف می‌شناسند. آراء او نشأت می‌گیرد از تعالیم مزدایی-مانوی و ایمان به ثنویت توحیدی است. همچنین، برخی او را به تناقض‌گویی دائمی بین آراء اهل سنت و گنوسی‌ها برای تبلیغ سنی و راضی‌کردن حکام و مخالفان سلجوقی متهم می‌کنند. این توهید اشراقی باعث شده است تا اثبات توحید عددی خود را باطل کند و...
کتاب عین القضات همدانی
نگاه معاصر