کتاب ویژگیهای آدمی و یادگیری آموزشگاهی

کتاب «ویژگی‌های آدمی و یادگیری آموزشگاهی» نوشته بنجامین بلوم، اثری بنیادی در روانشناسی آموزشی است که به‌طور قاطع فرض رایج «ثابت بودن توانایی‌های ذاتی دانش‌آموز» را به چالش می‌کشد و بر نقش آموزش متناسب با نیازها و ویژگی‌های فردی یادگیری تأکید می‌کند. منتشرشده در سال ۱۹۷۶، این کتاب مسیر را برای شکل‌گیری مفهوم «یادگیری تسلطی» هموار کرد؛ رویکردی آموزشی که با شخصی‌سازی سرعت یادگیری و ارائه بازخورد مستمر، تضمین می‌کند همه دانش‌آموزان بتوانند به سطح بالایی از تسلط برسند. بلوم در مرکز نظریه خود بر این باور است که تفاوت‌های فردی در یادگیری ثابت و غیرقابل تغییر نیستند. دانش‌آموزان ممکن است در آمادگی اولیه، انگیزه یا سبک یادگیری متفاوت باشند، اما با استراتژی‌های آموزشی مناسب، تقریبا همه-تا ۹۵٪-می‌توانند موفق شوند. او به‌طور خاص مدل سنتی منحنی زنگوله‌ای که توزیع ثابت توانایی‌ها و پیشرفت را فرض می‌کند، نقد می‌کند و به جای آن مدلی ارائه می‌دهد که نتایج یادگیری را تابعی از کیفیت محیط آموزشی و پشتیبانی می‌داند.
کتاب متغیرهای کلیدی تأثیرگذار بر یادگیری را به چهار دسته تقسیم می‌کند:
ورودی‌های شناختی: دانش و مهارت‌های قبلی که دانش‌آموز در یک فعالیت یادگیری به کار می‌گیرد. دانش‌آموزان با پایه قوی‌تر معمولا راحت‌تر یاد می‌گیرند، اما با آموزش مناسب می‌توان شکاف‌ها را پر کرد.
ویژگی‌های عاطفی: نگرش‌ها، علایق و انگیزه‌ها که به طور مستقیم بر عملکرد و پشتکار تأثیر می‌گذارند.
کیفیت آموزش: بلوم تأکید می‌کند که آموزش باید روشن، جذاب و پاسخگو به نیازهای دانش‌آموزان باشد. معلمان باید مشکلات یادگیری را سریع تشخیص داده و بازخورد اصلاحی ارائه کنند.
زمان یادگیری: دانش‌آموزان سرعت‌های متفاوتی در یادگیری دارند؛ اگر زمان کافی و آموزش مناسب فراهم شود، همه می‌توانند به استانداردهای بالایی دست یابند.
این اصول اساس مدل یادگیری تسلطی بلوم را تشکیل می‌دهند که شامل تقسیم محتوا به واحدهای کوچک، تعیین اهداف روشن، ارزیابی مکرر و ارائه آموزش اصلاحی است. این رویکرد کاملا در تضاد با روش‌های سنتی است که همه دانش‌آموزان را با یک سرعت پیش می‌برند، بدون توجه به آمادگی اولیه یا نیازهای فردی. بلوم همچنین پیامدهای عاطفی یادگیری را بررسی می‌کند. موفقیت در یادگیری می‌تواند خودپنداره مثبت، انگیزه و حس خودکارآمدی را تقویت کند که خود موجب یادگیری بیشتر می‌شود، در حالی که شکست مکرر ممکن است منجر به عدم مشارکت و شکل‌گیری ذهنیت ثابت درباره توانایی‌ها گردد. یکی از دستاوردهای برجسته کتاب، بازتعریف عدالت آموزشی است. بلوم بر این باور است که سیستم‌های آموزشی نباید صرفا دانش‌آموزان را بر اساس توانایی دسته‌بندی کنند، بلکه باید محیطی فراهم آورند که موفقیت برای همه امکان‌پذیر باشد. این دیدگاه الهام‌بخش پژوهش‌ها و شیوه‌های آموزشی مانند آموزش متمایز، ارزیابی تکوینی و رویکردهای فراگیر بوده است. با وجود برخی انتقادات درباره منابع و زمان مورد نیاز برای فردی‌سازی آموزش، ایده‌های بلوم به‌طور گسترده در آموزش مبتنی بر شایستگی و چارچوب‌های پاسخ به مداخله پذیرفته شده است.
در مجموع، «ویژگیهای آدمی و یادگیری آموزشگاهی» کتابی پیشرو است که نگاه ما به پتانسیل دانش‌آموز و مسئولیت آموزشی را بازتعریف می‌کند. پیام اصلی بلوم-اینکه با حمایت و آموزش مناسب، تقریبا همه دانش‌آموزان می‌توانند موفق شوند-همچنان فراخوانی قدرتمند برای مربیان، سیاست‌گذاران و پژوهشگران آموزش است.