کتاب The Devil in the White City

کتاب «شیطان در شهر سفید» نوشته‌ی اریک لارسن، نخستین بار در سال ۲۰۰۳ گ منتشر شد. این اثر در ژانر غیرداستانی تاریخی جای می‌گیرد، اما به‌واسطه‌ی سبک روایی نویسنده، مرز میان تاریخ و رمان را محو می‌کند: لارسن داده‌های مستند را با مهارت داستان‌پردازی درهم می‌آمیزد تا متنی خلق کند که همزمان پژوهشگرانه و پرتعلیق است.
بستر روایت، نمایشگاه جهانی شیکاگو در سال ۱۸۹۳ است؛ رویدادی که در آن «شهر سفید» به‌عنوان نماد پیشرفت آمریکا بنا شد. کتاب به‌گونه‌ای ساختاریافته دو مسیر موازی را دنبال می‌کند: یکی ماجرای دنیل برنهام، معمار جاه‌طلبی که باید در برابر محدودیت‌های زمانی و مهندسی، پروژه‌ای عظیم را به سرانجام برساند، و دیگری شرح جنایات اچ. اچ. هولمز، قاتل زنجیره‌ای کاریزماتیکی که با ساخت «قلعه قتل» شوم خود، قربانیان را از دل همان نمایشگاه شکار می‌کرد. تقابل میان امید و پیشرفت از یک‌سو و وحشت و تباهی از سوی دیگر، قلب روایت لارسون را می‌سازد. لارسن با حرکت میان این دو قوس روایی متضاد، به‌نوعی تنش درونی دست می‌یابد که مضامین کلیدی کتاب را برجسته می‌کند: نوآوری در برابر تخریب، جذابیت نمایش در برابر واقعیت پنهان، و دوگانگی طبیعت انسان. شخصیت‌های اصلی برنهام به‌عنوان نماد تلاش جمعی و هولمز به‌عنوان تجسم فساد فردی فراتر از نقش‌های واقعی‌شان، به مفاهیمی نمادین بدل می‌شوند. حضور چهره‌های فرعی مانند چارلز مک‌کیم، فردریک لا اولمستد، لویی سالیوان و حتی نام‌هایی چون بوفالو بیل، سوزان بی. آنتونی و توماس ادیسون، لایه‌های تاریخی و فرهنگی متن را غنی‌تر می‌سازد و تصویر شیکاگوی قرن نوزدهم را زنده می‌کند. پذیرش این اثر در زمان انتشار چشمگیر بود. نیویورک تایمز آن را «زنده» و سرشار از درهم‌تنیدگی تاریخ و سرگرمی توصیف کرد. سان‌فرانسیسکو کرونیکل از آن به‌عنوان «تاریخ عامه‌پسندی جذاب» یاد کرد، و نیوزویک با وجود اشاره به بخش‌های گمانه‌زن، آن را چنان مسحورکننده دانست که نمی‌توان از آن گذشت. البته برخی نقدها هم مطرح شد: نیویورک تایمز بوک ریویو به ریتم و گستره روایت خرده گرفت و برخی منتقدان افزودن عناصر تخیلی به واقعیت‌های مستند را محل بحث دانستند. با این حال، موفقیت اثر فراتر رفت؛ کتاب به فهرست پرفروش‌های نیویورک تایمز راه یافت، نامزد نهایی جایزه کتاب ملی شد و در سال ۲۰۰۴ جایزه ادگار برای بهترین اثر جنایی واقعی را دریافت کرد. لارسن، که سابقه‌ای روزنامه‌نگارانه دارد، با این اثر نشان داد چگونه می‌توان از دل تاریخ واقعی، متنی آفرید که قدرت رمان‌نویسی را داشته باشد. او «شهر سفید» را به‌مثابه نماد آرمان‌های انسانی قرار می‌دهد و «قلعه قتل» هولمز را به تجسم تاریکی درونی بدل می‌سازد؛ تنشی که در میان شکوه پیشرفت‌های تکنولوژیک و ورطه اخلاقی، همچنان برای خواننده امروز معنا دارد.
در یک نگاه کلی، «شیطان در شهر سفید» فراتر از یک تاریخ‌نگاری خشک است؛ این کتاب بازآفرینی هنرمندانه‌ی لحظه‌ای کلیدی از تاریخ آمریکا است که در آن «قتل، جادو و جنون» هم‌زمان با شکوه معماری و پیشرفت صنعتی به نمایش گذاشته شدند. لارسن با تلفیق دقت پژوهشی و روایت پرکشش، اثری پدید آورده که هم تصویرگر شکوه و نوآوری است و هم بازتاب‌دهنده‌ی تاریکی پنهان در بطن آن، و همین دوگانگی، راز ماندگاری کتاب به شمار می‌آید.