کتاب جنگنامه نادر (به زبان هورامی)
نویسنده:
الماس خان کندوله ای
معرفی کتاب جنگنامه نادر (به زبان هورامی)
«جنگنامه نادر (به زبان هورامی)» اثری منظوم از الماسخان کندولهای است. در این کتاب، الماسخان اوضاع دورهی نادرشاه، بهویژه جنگهای او با عثمانیها، هندیها و ازبکها را به تصویر میکشد. این کتاب اطلاعات موثق تاریخی را با تصاویری حماسی بیان میکند. الماسخان کندولهای این کتاب را به قصد تاریخنگاری ننوشته اما چون خودش شاعر بوده و در جنگ با عثمانیها حضور داشته، بسیاری از اطلاعاتی که از این دوره در کتابش آورده، دست اول بوده و در منابع تاریخی افشاریه نیامده است.
الماسخان از اهالی روستای کندوله کرمانشاه بوده و خودش در سپاه نادر حضور داشته است. بعضیها معتقدند او سردار سپاه نادر و یا فرمانده هنگ کردستان در سپاه نادر بوده است. اما مصحح کتاب معتقد است او در سپاه نادر بوده اما دارای منصب نظامی برجستهای نبوده و در جنگ کرکوک هم حضور داشته که سپاه نادر در این جنگ شکست میخورد و مجبور به عقبنشینی میشوند. نادر عدهای از سربازان سپاهش را بعد از این شکست، میکشد. الماسخان اما کشته نمیشود، بلکه به زادگاه خودش که همان روستای کندوله بوده، تبعید میشود. وقتی که او به روستای کندوله برمیگردد، تنبورزنی میکند و برای مردم شعر میخواند و در نوشتههایش هم آورده که انتظار دارد، مردم بعد از مرگش به یادش شعر بخوانند. او در «جنگنامه نادر» تمام سرگذشت نادرشاه افشار را از سقوط صفویه تا حمله اشرف و محمود افغان و ظهور نادرشاه و جنگهای او با عثمانیها و سپس مرگ او را روایت میکند. الماس خان تمام این کتاب را که شامل سه هزار و پانصد و چهارده بیت میشود، در یک ماه سرود. او از نادر به عنوان قهرمانی یاد میکند که ایران را از شر افغانها نجات داد و سربازهای نادر را به رستم تشبیه میکند اما در هنگام شکست هم، سپاه نادر را نقد میکند.
مترجم و مصحح این کتاب درباره نسخههای مورد استفاده در تدوین این کتاب میگوید: «کاری را که الماسخان در یک ماه انجام داده بود، من هفت سال برای تصحیح و ترجمهاش زحمت کشیدم. در تدوین این کتاب از 10 نسخه خطی استفاده کردهام که از این میان، چهار نسخه از کتابخانه برلین، دو نسخه از کتابخانه مجلس، یک نسخه از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، یک نسخه شخصی، یک نسخه از کتابخانه شخصی میبدی کرمانشاه و یک نسخه هم از کتابخانه ملی بود.»
این کتاب در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول با عنوان «مقدمه مصحح» دادهها و اطلاعات نسخه به صورت محدود معرفی و سپس در مورد الماسخان سراینده اثر بحث شده است و نسخههای جنگنامه بررسی و با هم مقایسه شدهاند. در بخش دوم با عنوان «متن تصحیحشده جنگنامه به زبان هورامی» ترجمه همهی ابیات آورده شده و سپس دادهها و اطلاعات آن بخش با منابع دورهی نادری تطبیق و مقایسه شده است.
«جنگنامه نادر (به زبان هورامی)» اثری درخور توجه و تأمل است که یکی از مهمترین دورههای تاریخ ایران را در برمیگیرد؛ دورهای که به دلیل کمبود منابع از ناشناختهترین دورههای تاریخ ایران نیز شمرده میشود.
الماسخان از اهالی روستای کندوله کرمانشاه بوده و خودش در سپاه نادر حضور داشته است. بعضیها معتقدند او سردار سپاه نادر و یا فرمانده هنگ کردستان در سپاه نادر بوده است. اما مصحح کتاب معتقد است او در سپاه نادر بوده اما دارای منصب نظامی برجستهای نبوده و در جنگ کرکوک هم حضور داشته که سپاه نادر در این جنگ شکست میخورد و مجبور به عقبنشینی میشوند. نادر عدهای از سربازان سپاهش را بعد از این شکست، میکشد. الماسخان اما کشته نمیشود، بلکه به زادگاه خودش که همان روستای کندوله بوده، تبعید میشود. وقتی که او به روستای کندوله برمیگردد، تنبورزنی میکند و برای مردم شعر میخواند و در نوشتههایش هم آورده که انتظار دارد، مردم بعد از مرگش به یادش شعر بخوانند. او در «جنگنامه نادر» تمام سرگذشت نادرشاه افشار را از سقوط صفویه تا حمله اشرف و محمود افغان و ظهور نادرشاه و جنگهای او با عثمانیها و سپس مرگ او را روایت میکند. الماس خان تمام این کتاب را که شامل سه هزار و پانصد و چهارده بیت میشود، در یک ماه سرود. او از نادر به عنوان قهرمانی یاد میکند که ایران را از شر افغانها نجات داد و سربازهای نادر را به رستم تشبیه میکند اما در هنگام شکست هم، سپاه نادر را نقد میکند.
مترجم و مصحح این کتاب درباره نسخههای مورد استفاده در تدوین این کتاب میگوید: «کاری را که الماسخان در یک ماه انجام داده بود، من هفت سال برای تصحیح و ترجمهاش زحمت کشیدم. در تدوین این کتاب از 10 نسخه خطی استفاده کردهام که از این میان، چهار نسخه از کتابخانه برلین، دو نسخه از کتابخانه مجلس، یک نسخه از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، یک نسخه شخصی، یک نسخه از کتابخانه شخصی میبدی کرمانشاه و یک نسخه هم از کتابخانه ملی بود.»
این کتاب در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول با عنوان «مقدمه مصحح» دادهها و اطلاعات نسخه به صورت محدود معرفی و سپس در مورد الماسخان سراینده اثر بحث شده است و نسخههای جنگنامه بررسی و با هم مقایسه شدهاند. در بخش دوم با عنوان «متن تصحیحشده جنگنامه به زبان هورامی» ترجمه همهی ابیات آورده شده و سپس دادهها و اطلاعات آن بخش با منابع دورهی نادری تطبیق و مقایسه شده است.
«جنگنامه نادر (به زبان هورامی)» اثری درخور توجه و تأمل است که یکی از مهمترین دورههای تاریخ ایران را در برمیگیرد؛ دورهای که به دلیل کمبود منابع از ناشناختهترین دورههای تاریخ ایران نیز شمرده میشود.
درباره الماس خان کندوله ای
سرهنگ الماس خان اهل روستای کندوله، در استان کرمانشاه، حماسهسرا و سرهنگ کرد در دوره فرمانروایی نادرشاه افشار ۱۱۴۸–۱۱۶۰ میزیسته و یکی از افسران برجستهٔ دستگاه والی اردلان بودهاست.
دسته بندی های کتاب جنگنامه نادر (به زبان هورامی)
کتابهای مرتبط با کتاب جنگنامه نادر (به زبان هورامی)
اولین نفری باشید که نظر خود را درباره "کتاب جنگنامه نادر (به زبان هورامی)" ثبت میکند