کتاب داستان انسان

«داستان انسان» کتابی نوشته عطاءلله مهاجرانی، سیاستمدار و نویسنده ایرانی است. این اثر در دسته ادبیات زندگینامه ای قرار می گیرد. این کتاب به روش مستند-داستانی، شیوه زندگی، باورها و سلوک سیدمحمود دعایی، روزنامه نگار و روحانی ایرانی را توصیف می کند.
در «داستان انسان» جنبه‌هایی از زندگی فردی و اجتماعی دعائی روایت شده اند که پیش تر به آن ها در قالب کتاب به آن ها پرداخته نشده بود.
سوابق رسانه‌ای و مدیریتی سیدمحمود دعائی در موسسه مطبوعاتی «اطلاعات» از جمله قسمت های مهم این کتاب هستند.
نویسنده برای ارائه تصویری روشن از زندگی و عقاید دعائی از خاطرات، یادداشت‌ها و سخنان به جای مانده از او استفاده می کند تا مطالب کتاب مستند باشند.
همچنین مهاجرانی برای برجسته کردن فعالیت ها و اقدامات دعایی به شرحی از تحولات تاریخی معاصر ایران پرداخته است.
«داستان انسان» با رویکردی مستند و تحلیلی فقط بر پایه ارائه اطلاعات تاریخی درباره زندگی دعایی اتکا نمی کند و با نگاهی جامعه شناختی و سیاسی نیز به دلایل اقدامات او می پردازد. همچنین مهاجرانی برای ارائه تصویری جامع از دعائی به شرحی از زندگی و فعالیت های او در فضای پیچیده‌ی پس از انقلاب، اقدامات دعائی در حوزه رسانه، فرهنگ و دین پرداخته است.
تولد، محل زندگی، رابطه سیدمحمد دعائی با مادر خود، ترک تحصیل در دبیرستان و ادامه آموزش در حوزه و تاثیر محمدجواد حجتی کرمانی بر او از جمله بخش های تامل برانگیز کتاب هستند که به توصیف چگونگی شکل گیری شخصیت دعائی در دوره کودکی می پردازد.
یکی از نقاط عطف کتاب، انتصاب دعایی به جایگاه مدیریت موسسه اطلاعات است. در بخش‌هایی آمده که دفتر او در موسسه همیشه با در باز بوده است و دسترسی به او آسان بود.
این روایت تأکید بر این دارد که او مدیری در دسترس بود و روحیه فروتنی داشت که در تضاد با برخی مدیران مقتدر معمول است.
از دیگر بخش های مهم کتاب که مهاجرانی به روشی تحلیلی آن را بررسی کرده شیوه تعامل دعائی با نهادهای قدرت و جریان‌های فکری گوناگون بود. نویسنده روایت می کند که دعائی چگونه در مخالفت ها توانسته آرامش خود را حفظ کند.