کتاب کشف ایران

کشف ایران، با هدف کشف دوبارهٔ «ایدهٔ ایران» از خلال مطالعهٔ زندگی و آثار تقی ارانی، بنیان‌گذار مجلهٔ دنیا، به بازنگری تاریخ ملی‌گرایی (ناسیونالیسم) ایرانی می‌پردازد. کمال مطلوب ارانی این بود که ایران آینده با تنوع و تکثر مردمانش پا در راه پیشرفت‌های علمی و جهان مدرن بگذارد. در اندیشهٔ ملی‌گرایانهٔ او، که در میان جمعی کوچک ولی پرنفوذ از اندیشمندان ایرانی مقیم شهر برلین شکل گرفته بود، قرائتی خاص از مارکسیسم با نوعی اخلاق جهان‌وطن‌گرایانه برای پیشرفت کشور تلفیق شده بود. او ایرانیان را به «مراقبت از میهن» دعوت می‌کرد. در ذهن او وطن‌پرستی عبارت بود از این‌که: «تودهٔ مردم از زمین و آب و آفتاب و معدن یک سرزمین حیات خود را تأمین می‌کنند و در آن سکنا دارند و بدان علاقه دارند.» شاید بتوان گفت ملی‌گرایی ارانی ملی‌گرایی مدنی و در ادامهٔ مطالبات عصر مشروطه بود.

علی میرسپاسی تا به‌حال کتاب‌های متعددی در حوزهٔ تاریخ و جامعه‌شناسی اندیشه در ایران معاصر نگاشته که برخی از آن‌ها به فارسی هم ترجمه و منتشر شده‌اند. او در کتاب حاضر، ضمن بررسی فضاهای فکری و روشنفکری که ملی‌گرایی مدنی در آن‌ها نشو و نما می‌یافت، به نقد تصویر و تصوری می‌پردازد که در دولت پهلوی اول از کشور ایران ارائه می‌شد.