کتاب فوران

«فوران» رمانی نوشته‌ی قباد آذرآیین است که گوشه‌ای از تاریخ جنوب و نفت را روایت می‌کند. آذرآیین از نویسندگانی است که با تکیه بر تجربه‌های زیسته‌‌اش از زندگی مردم مسجدسلیمان و ماجرای کشف نفت در این منطقه می‌گوید؛ اکتشافی که زندگی‌ مردمان بومی را به دو بخش قبل و بعد از خود تقسیم کرد. با ورود انگلیسی‌ها به مسجدسلیمان در پی کشف نفت؛ آن‌ها کم‌کم نام صاحب گرفتند و شرایطی را رقم زدند تا بومیان منطقه زمین‌های‌شان را در اختیار این صاحبان تازه‌وارد بگذارند و با برچسب کولی، به کارگری مشغول شوند.
بختیار البرزی در بخش بیماری‌های خونی بستری است و احتمال می‌دهد تا فردا بیشتر زنده نماند. او تصمیم می‌گیرد، آن شب قرص‌ها و داروهایش، به‌خصوص قرص خواب، را نخورد. بختیار از سرپرستار احمدی زنی دردمند و تنها، اما در کار خود جدی و سختگیر، تقاضا می‌کند که فقط همان شب را به او فرصت دهد و او را از خوردن دارو معاف کند و به حرف‌های دلش گوش کند. سرپرستار احمدی با کمی مقاومت، می‌پذیرد و بخش اول داستان این‌گونه آغاز می‌شود.
نویسنده رمان را در دو بخش روایت می‌کند. راوی بخش اول بختیار البرزی است که سال‌ها به عنوان یکی از کارکنان شرکت نفت خدمت کرده و حالا در بیمارستان شرکت نفت در حال سپری‌کردن آخرین روزهای زندگی‌اش است. او طی هم‌صحبتی با پرستار احمدی، سرگذشت خودش و زادگاهش را مرور می‌کند. با مرگ آقای البرزی بخش اول رمان تمام می‌شود. بخش بعدی روایتگر سرنوشت بازماندگان روایت بختیار است.
«فوران» داستانی سر راست و بدون پیچیدگی‌های ساختگی دارد؛ بدون بازی‌های فرمی با نثری ساده و روان. رمان با چند زاویه دید، اول شخص، سوم شخص یا دانای محدود و... روایت می‌شود. نویسنده با اتکا بر شناختی که از فرهنگ، فولکلور و گویش طایفه‌ی بختیاری دارد زبانی را ساخته که به نقطه‌ی قوت داستانش بدل شده است.
مخاطب با بیشتر شخصیت‌ها همذات‌پنداری می‌کند. چون رمان علاوه بر پرداختن به ماجرای فوران نفت به فوران عواطف و احساسات انسان‌های رنج‌دیده نیز می‌پردازد؛ عواطف ماه‌بانو، ماه‌صنم، کنیز، نازبس، سروناز و... مخاطب شخصیت‌ها را درک و با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کند، چون آن‌ها برآمده از شخصیت‌های واقعی هستند.
«فوران» روایتگر برشی از تاریخ نفت است که به تضاد سنت و مدرنیته و وضعیت کارگران و خارجی‌های ساکن مسجد سلیمان و تحولات این منطقه می‌پردازد.