کتاب رهایی از وابستگی

کتاب «رهایی از وابستگی: راهنمایی برای شکستن چرخه وابستگی ناسالم» نوشته‌ی تری کول، به بررسی نوعی الگوی رفتاری می‌پردازد که نویسنده آن را «وابستگی با عملکرد بالا» یا High-Functioning Codependency (HFC) می‌نامد. کول این مفهوم را برای توصیف افرادی به‌کار می‌برد که در ظاهر بسیار مسئولیت‌پذیر و کارآمد هستند، اما در عمل احساسات و نیازهای خود را فدای دیگران می‌کنند. کتاب در ابتدا با معرفی این پدیده و توضیح تفاوت آن با وابستگی سنتی آغاز می‌شود. برخلاف مدل‌های کلاسیک که شامل نقش‌های «قربانی» و «نجات‌دهنده» است، در HFC افراد معمولا موفق، فعال و قابل‌اعتماد به نظر می‌رسند، اما در درون از احساس خستگی، بی‌هویتی و نارضایتی رنج می‌برند.
کول ریشه‌های شکل‌گیری این الگو را بررسی می‌کند و توضیح می‌دهد که بسیاری از این رفتارها در دوران کودکی یا در محیط‌هایی شکل گرفته‌اند که در آن‌ها عشق، تأیید یا امنیت به شرط عملکرد یا مراقبت از دیگران به‌دست می‌آمد. در ادامه نویسنده نشان می‌دهد که چگونه همین الگوها در بزرگسالی به شکل روابطی نابرابر، جذب به افراد خودشیفته یا احساس اجبار برای کنترل موقعیت‌ها تکرار می‌شوند.
کول تأکید می‌کند که بازسازی مرزهای شخصی و تمرین خودمراقبتی واقعی، اساس رهایی از این چرخه است. تمرین‌هایی مانند فهرست‌نویسی خواسته‌ها، تمرین «نه گفتن» و بازبینی روابط ناسالم از جمله روش‌هایی است که نویسنده پیشنهاد می‌دهد. در این قسمت مثال‌هایی از مراجعان نویسنده ارائه می‌شود تا نشان دهد چگونه تغییر در الگوهای رفتاری، به بهبود روابط خانوادگی، کاری و عاطفی منجر می‌شود.
در پایان کول به اهمیت پذیرش احساسات، مسئولیت‌پذیری شخصی و بازگشت به خویشتن اشاره می‌کند. او مفهوم «بازگشت به خانه‌ی درون» را به‌عنوان استعاره‌ای برای بازیابی هویت و آرامش فردی به کار می‌برد. هدف نهایی در کتاب نه قطع کامل روابط یا دوری از دیگران، بلکه بازتعریف شیوه‌ی ارتباط است؛ به‌گونه‌ای که فرد بدون از دست دادن خود، بتواند با دیگران در تعادل بماند.