"شیطان ذهن" نوشتهی لی بئر کاوشی پیشگامانه در باب افکار مزاحم است-تصاویر ذهنی ناخواسته و ناراحتکنندهای که میتوانند موجب اضطراب شدید شوند. بئر، که تجربهای گسترده بهعنوان یک روانشناس بالینی دارد، به بررسی ماهیت افکار وسواسی ناخوشایند، ارتباط آنها با اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) و راههایی که افراد میتوانند برای مدیریت این افکار بیاموزند، میپردازد. او با زبانی روشن و همراه با دلسوزی، پرده از وضعیتی برمیدارد که بسیاری در سکوت از آن رنج میبرند، و همزمان بینش علمی و راهکارهای عملی ارائه میدهد. بئر مفهوم «دور ذهن» را معرفی میکند، استعارهای برای افکار بیامان و نگرانکنندهای که ظاهرا از ناکجاآباد سرچشمه میگیرند. این افکار اغلب شامل محتوایی خشونتآمیز، جنسی یا کفرآمیز هستند-تصاویر و ایدههایی که در تضاد کامل با ارزشهای شخصی فرد قرار دارند. نویسنده با تکیه بر پژوهشهای علمی و مطالعات موردی، به خوانندگان اطمینان میدهد که چنین افکاری غیرعادی نیستند و نشاندهندهی نقص اخلاقی یا امیال پنهان فرد نمیباشند. بئر ارتباط این افکار وسواسی را با اختلال وسواس فکری-اجباری بررسی میکند، بهویژه شکلی از آن که به عنوان "Pure O" (OCD صرفا وسواسی) شناخته میشود. در این نوع از OCD، افراد بدون بروز اجبارهای رفتاری آشکار، دچار رنج روانی شدیدی میشوند. نویسنده توضیح میدهد که چگونه مغز این افکار را بهعنوان تهدیدی واقعی تفسیر میکند، و این امر موجب یک چرخهی اضطراب و سرکوب میشود-رفتاری که بهطور متناقضی باعث تقویت و تشدید این افکار میگردد. یکی از موضوعات اصلی کتاب، جهانی بودن افکار مزاحم است. بئر استدلال میکند که تقریبا همه افراد، گاهی دچار این گونه افکار میشوند، اما برای برخی، این افکار به وسواسهای مداوم و ناتوانکننده تبدیل میشوند. او در تلاش است تا برچسبهای منفی پیرامون این تجربه را از میان بردارد و نشان دهد که چنین افکاری بازتاب شخصیت یا نیت واقعی فرد نیستند. موضوع کلیدی دیگر، نقش اضطراب در تداوم و شدت گرفتن افکار وسواسی است. نویسنده نشان میدهد که واکنش ترس مغز، افراد را در چرخهای از اجتناب و جستجوی اطمینانخاطر گرفتار میکند که در نهایت مشکل را تشدید میکند. بئر بهویژه بر رویکرد درمانی "مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP)" تأکید دارد، که به افراد کمک میکند این چرخهی معیوب را بشکنند و کنترل بیشتری بر ذهن خود به دست آورند. همچنین، پذیرش بهعنوان ابزاری قدرتمند برای غلبه بر افکار مزاحم مورد بررسی قرار میگیرد. بئر بر این باور است که بهجای مبارزه یا تحلیل بیشازحد این افکار، باید رویکردی مبتنی بر ذهنآگاهی اتخاذ کرد-روشی که در آن فرد یاد میگیرد افکار خود را بدون ترس یا مقاومت بپذیرد. این پذیرش، قدرت آنها را کاهش میدهد و به افراد امکان میدهد تا زندگی روزمرهی خود را بدون ترس از این افکار ادامه دهند. "شیطان ذهن" منبعی ارزشمند برای هرکسی است که با افکار مزاحم دستوپنجه نرم میکند، و همچنین برای درمانگران و اطرافیان افرادی که دچار OCD هستند. لی بئر با ارائهی راهنماییهایی مبتنی بر پژوهش و تجربیات بالینی، به خوانندگان نشان میدهد که چگونه میتوانند از چرخهی افکار وسواسی رها شوند. این کتاب به کسانی که احساس میکنند اسیر ذهن خود شدهاند، امید و اطمینان میبخشد و نشان میدهد که آنها تنها نیستند-و اینکه راهی برای تسکین و بهبودی وجود دارد.
درباره لی بئر
دکتر لی بئر استاد بالینی روانشناسی در دانشکده پزشکی هاروارد و بنیانگذار درمانگاه OCD در بیمارستان عمومی ماساچوست و انستیتوی OCD در بیمارستان مک لین است.