کتاب سوگ مغان

«سوگ مغان» رمانی نوشته‌ی محمدعلی علومی نویسنده‌ی اهل بم است. او متولد 1340 بود که به شکلی ناگهانی در اردیبهشت 1403 درگذشت. او نویسنده‌ای پرکار بود که آثار فراوانی از خود به جا گذاشت. سوگ مغان یکی از مهم‌ترین و مطرح‌ترین رمان‌های محمدعلی علومی است.
راوی رمان از مشکلات روحی و روانی رنج می‌برد. روان‌کاو او توصیه می‌کند که سری به زادگاهش، بم بزند. شاید رویارویی با گذشته، ناگفته‌های زیادی را برایش آشکار کند. راوی راهی بم می‌شود تا از این طریق راهی برای درمان زخم‌های روحی‌ خودش پیدا کند؛ اما تجربه‌ای که او در بم از سر می‌گذراند با سال‌های کودکی‌اش بسیار متفاوت است.
راوی با درویشی مارگیر روبه‌رو می‌شود که روزهایش را به بیابان‌گردی می‌گذراند. دیری نمی‌گذرد که این مرد آشفته به راز درویش پی می‌برد: دستی بریده‌ که پیرمرد در کوزه‌ای نگه‌ می‌دارد و با خود حمل می‌کند. این آغاز ماجراست. راوی رهسپار سال‌های ماقبل تاریخ می‌شود تا مبارزه‌ی خود را با موجودی شیطانی آغاز کند. جایی که اهریمن به انتظار او نشسته است.
در بخش‌هایی از داستان، راوی می‌کوشد تا حاکمان ظالم را در طول تاریخ شناسایی کند و نقش آن‌ها را در غم‌های امروز مردم بجوید؛ آغا محمدخان که فجایع جبران‌ناپذیری در کرمان به راه انداخت، اسکندر که فرهنگ و هنر ایرانی را به آتش کشید و بسیاری از حاکمان محلی که هر یک به شکلی به مردم ظلم و ستم کردند. «سوگ مغان» را می‌توان نوعی سفرنامه‌ی تاریخی دانست که علل رنج‌های دیرینه‌ی انسان‌ها را دنبال می‌کند. این رمان ترکیبی از اسطوره، خیال، تاریخ و کمی هم فولکلور است که در مجموع یکی از رمان‌های درخشان فارسی را شکل داده است. علومی سال‌ها در قلمروی اسطوره‌ها به کشف ناشناخته‌ها می‌پرداخت و در این زمینه مطالعات زیادی داشت. او می‌کوشد در قالب داستان چرایی اندوه امروزی ایرانیان را از دالان‌های تاریک تاریخ بپرسید. علومی درباره‌ی این رمان گفته است: «نوعی نگاه هستی‌شناسانه براساس بینشی اساطیری در این کتاب مطرح می‌شود. بخشی از ادبیات ما که می‌توان آن را استعاری نامید، سرشار از نمادهای اساطیری است که تاکنون مورد غفلت واقع شده‌اند.»
رمان را می‌توان به دو نیمه تقسیم کرد: نیمه‌ی نخست که با غم بی‌پایان راوی آغاز شده و به جدال پلیدی‌ها می‌رود و نیمه‌ی دوم که سربلند از نبرد با زشتی‌ها، نگاهی شاد و امیدوارانه به زندگی دارد.
«سوگ مغان» یکی از رمان‌های متفاوت ادبیات ایران است که فضایی تازه و بکر دارد و علاقمندان به رمان‌های فارسی از خواندن آن لذت می‌برند.