کتاب مادام کوری

کتاب «مادام کوری»، نوشته‌ی آلیس ثورن با تصویرگری فدریکو کاستلون، نخستین‌بار در سال ۱۹۵۹ منتشر شد. این زندگینامه‌ی مختصر، روایتی الهام‌بخش و دقیق از زندگی علمی و شخصی ماری کوری، یکی از برجسته‌ترین زنان تاریخ علم، ارائه می‌دهد؛ روایتی که برای نسل جوان طراحی شده و همچنان تازگی و گیرایی خود را حفظ کرده است. این اثر در ژانر زندگی‌نامه‌ی تاریخی برای نوجوانان قرار دارد و با لحنی ساده، بی‌تکلف و در عین حال احترام‌آمیز نوشته شده است. سبک روایت، روایی و داستان‌محور است و با بهره‌گیری از تصاویر گویا و دراماتیک کاستلون، فضاهای بصری آزمایشگاه‌ها، پاریس قرن نوزدهم، و دوران کودکی ماریا اسکلودوسکا در ورشو را به‌شیوه‌ای ملموس بازسازی می‌کند.
کتاب با نگاهی موجز اما هدفمند، مسیر زندگی ماری کوری را از دوران نوجوانی در لهستان، مواجهه با محدودیت‌های نظام آموزشی روس‌زده، و فقدان مادر و خواهرش آغاز می‌کند. او با اشتیاقی سرسختانه برای تحصیل به پاریس مهاجرت می‌کند و در آنجا با پیر کوری آشنا می‌شود. حاصل این شراکت علمی و زندگی، کشف دو عنصر جدید پولونیوم و رادیوم، معرفی مفهوم رادیواکتیویته و در نهایت دریافت دو جایزه‌ی نوبل است. اما کتاب در کنار افتخارات، جنبه‌های انسانی، فقدان‌ها، مسئولیت‌های خانوادگی و مقاومت شخصی ماری را نیز با صداقتی سنجیده ترسیم می‌کند. ثورن با وفاداری به منابع، از جمله زندگینامه‌ی ایو کوری، دختر ماری، روایتی مبتنی بر مستندات ارائه می‌دهد، بی‌آنکه بار پژوهشی آن مخاطب نوجوان را دل‌زده کند.
مضامین اصلی اثر شامل پایداری در برابر سختی، شور دانایی، استقلال فکری، و هماوردی زنان در قلمروی مردانه‌ی علم است. کتاب به‌جای روایت صرف از یک نابغه‌ی علمی، تصویری چندبعدی از زنی مقاوم، کنجکاو، متعهد و در عین حال انسانی آسیب‌پذیر ارائه می‌دهد. شخصیت ماری با دقت پردازش شده؛ زنی که نه فقط در آزمایشگاه، بلکه در ایفای نقش مادر، بیوه و الگوی اجتماعی نیز حضوری خلاق و الهام‌بخش دارد. پیر کوری و ایو نقش‌های مکمل دارند، اما تمرکز روایت همواره بر استقلال شخصیتی و ذهنی ماری باقی می‌ماند.
اثر با استقبال گرم منتقدان کودک و نوجوان روبه‌رو شد. نشریه‌ی Kirkus Reviews آن را «روایتی عالی برای خوانندگان جوان» توصیف کرد و وضوح و دقت تاریخی‌اش را ستود. در سایت Goodreads نیز امتیاز آن نزدیک به ۴ ستاره است و آموزگاران و والدین به نقش آن در الهام‌بخشی و ایجاد درک ملموس از مفاهیم علمی برای نوجوانان اشاره کرده‌اند. اگرچه برخی لحن روایت را اندکی رسمی دانسته‌اند، اما اثر به‌عنوان نقطه‌ی ورود قابل‌اعتماد به جهان ماری کوری برای نسل جوان شناخته می‌شود.
در مجموع، «مادام کوری» زندگی‌نامه‌ای خوش‌ساخت و موثر است که نسل جدید خوانندگان را با زندگی و میراث علمی یکی از تأثیرگذارترین زنان تاریخ آشنا می‌کند. این کتاب نه جایگزینی برای روایت جامع ایو کوری، بلکه نقطه‌ی آغازی قابل‌اتکا برای فهم یک زندگی خارق‌العاده است؛ روایتی از پایداری، شور علمی و اصالت انسانی که همچنان برای نسل‌های جدید الهام‌بخش باقی مانده است.