کتاب شهر خدا

فصل اول کتاب پیش رو به نثر مولف نوشته شده است؛ فصلی به نام آشنایی با شهر خدا که در واقع توصیف رمضان با زبانی شاعرانه است. این فصل از لحاظ اولین برخورد با نثر نویسنده (برای بیشتر مخاطبان) حایز اهمیت است. قلمی صمیمی که تلاش می کند آموزنده باشد و نوعی لطافت در ارتباط با خدا را به نمایش می گذارد.
مثلا در فقره ای می خوانید: «به هر حال اهالی این شهر از بس قیامت را باور دارند با آنکه کسی آنها را سرپا نگه نداشته است، گویی دائم ایستاده زندگی می کنند، و روز و شب ایام صیام را در قیام به سر می برند. همه خود به حساب خود می رسند...» یا «یکی از مشخصات مناجات هاشان در این شهر این است که هیچ گاه درست نمی فهمی، بالاخره از سر محبت خدا حرف می زنند و گریه می کنند یا از سر خوف و خشیت او است که ناله می کنند. با آنکه از او می ترسند، هیچ گاه از او فرار نمی کنند. و با اینکه همیشه به سمت او می روند و به او هم می رسند، اما این رسیدن هیچ گاه به پایان نمی رسد.»
با اندکی درنگ در این فقرات در می یابیم که آیات و احادیث متفاوت در پشت جمله ها نهفته بی آنکه قول معصوم یا کلام کتاب الله ظاهرا در کار باشد. این شیوه در سراسر فصل وجود دارد و بدان غنای خوبی بخشیده.
کتاب سپس حاصل جمع آوری و تنقیح چند سخنرانی است که در6 فصل سامان یافته و در 300 صفحه گنجانده شده است، فصول عبارتند از: اذن ورود، روش های تربیتی رمضان، زکات روح، گوهر اخلاص، میوه حکمت، وشاید تقوا(که از شیرین ترین فصل های کتاب محسوب می شود).
هر فصل به نوبه خود به بحثهای مرتبط تقسیم می شود که از ابتدای کتاب قدم به قدم مخاطب را با ماه مبارک و رموز آن آشنا می کند. به گونه ای که می توان آن را به نوعی آداب الصیام خواند. چیزی که عملی و البته معرفتی است.هر چند بسیاری از مخاطبان احتمالی کتاب مومنینی هستند که به روزه و شناخت آن اهتمام دارند اما در این اثر نکات تازه ای خواهند یافت که حاصل تحقیقات و مداقات فراوانی است که به زبانی ساده در اختیار قرار گرفته است.
به هر حال پناهیان را به عنوان سخنرانی مسلط می شناسند. با این اثر شاید بتوان گفت او همچنین نویسنده ای چیره دست است. علیرضا پناهیان در سالهای گذشته هرچه بیشتر از یک خطیب محافل دانشجویی به سوی یک تئوریسین فرهنگی حرکت کرده است و مکتوب و منظم شدن ایده های شفاهی او، می تواند به این روند دامن بزند.
فهرست و نمایه آیات و روایات در پایان کتاب و مخصوصا موضوع بحث ها که در حاشیه هر صفحه نشان دهنده موضوعات مورد بحث همان صفحه است از بهترین تمهیداتی شمرده می شود که در این کتاب اندیشیده شده است، زیرا به این ترتیب یافتن یا باز یافتن مطلب مورد نظر آسان شده بهره بردن از کتاب سهولت می یابد.