جلد چهارم از مجموعۀ مقالات شادروان سیدحسن تقی‌زاده به نوشته‌های سیاسی و سرگذشتی ایشان اختصاص دارد که به زبان‌های فرانسه، انگلیسی و آلمانی نگاشته شده بود و بهره‌مندی عام از آن در گرو ترجمه به زبان فارسی بود که این مهم به همت شادروان مرتضی ثاقب‌فر برآورده شد . هفت مقاله از این مقالات که در دوران خروج اجباری تقی‌زاده از ایران و اقامت در عثمانی نگاشته شده است، از شمار کارهای تحقیقی و تاریخی اوست که بسیاری از مطالب آن برای ایرانیان تازگی دارد و در آنها از اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و مدنی ترکها و عربها و تمایلات سیاسی آنان سخن رفته است.
بخش دیگر آن به اعلامیه‌های سیاسی اختصاص دارد که در آنها از میهن‌پرستان ایران، درخواست ایران از انگلستان و یادداشت دربارۀ خواسته‌ها و آرزوهای ایران سخن می‌رود.
در بخش سوم مسائل آذربایجان، و سازمان ملل، مخصوصا جلسات شورای امنیت و سخنرانی‌های نمایندۀ ایران در شورای امنیت سخن رفته است.
بخش چهارم این کتاب، برخی از اسناد زندگی سیدحسن تقی‌زاده را دربر دارد که عمدتا مبتنی بر شناخت دیگران از او و دربارۀ اوست….
کتاب نوشته های سیاسی و سرگذشتی
توس
سید حسن تقی زاده
