یاد یار مهربان که یادآور رنگ‌وبویی از رودکی است، ره‌آورد سفر تاجیکستان و حاصل تلاش دراز دامن پژوهنده‌ی نامی تاجیک، استاد دکتر میرزا ملّا احمد و تذکر‌ه‌ای است شامل شرح حال مختصر ۱۷۸ شاعر و سخن‌پرداز پارسی‌گوی و فارسی‌نویس سده‌ی ۱۰ تا ۱۴ خورشیدی – از ورارودان تا هند – همراه با نمونه‌های گزین شعر ایشان که در افق مناسبات فرهنگی تازه میان ایران و آسیای مرکزی فراهم آمده است.
تأکید گردآوردنده در این مجموعه، عمدتا بر پارسی‌گویان تاجیکستان است و اگر یادی از بلند آوازگانی چون بیدل و زیب النّساء – که سراسر عمر در هندوستان زیسته‌اند – در آن دیده می‌شود، از این‌روست که این دو تن در شعر دیروز و امروز تاجیکستان و دیگر نواحی پارس‌زبان آسیای مرکزی تأثیر بسزایی داشته‌اند و از این دو، بیدل واضع گرایش تازه‌ای در سبک هندی بوده است .
مجموعه‌ی حاضر، گذشته از ارزش‌های معین بدیعی و هنری و تاریخی آن، در پی‌جویی سبک هندی و تأثیر آن بر شعر دری نیز جای ویژه‌ای دارد و فتح باب تازه‌ای است برای ارزیابی جایگاه فرامرزی این سبک پس از دوره‌ی بازگشت شعر فارسی.
توصیه‌‌ی ما به خوانندگان مجموعه این است که ویژگی‌های شعر شاعران تاجیک را، هم در ظرف جغرافیایی و تاریخی فارسی دری آسیای مرکزی بیابند و افتراقات و تمایزات زبان فارسی ایرانیان را با فارسی تاجیکان منظور دارند.
کتاب یاد یار مهربان
توس