کتاب تذکره همایون و اکبر

کتاب حاضر گزارشی از حوادث دوران سلطنت و حکومت دو تن از پادشاهان دولت گورکانی (مغولان یا تیموریان هند) است که به قلم "بایزید بیات"، یکی از ملازمان و درباریان آنها در اوایل قرن یازدهم هجری قمری به رشته تحریر درآمده و به تصحیح "محمد هدایت حسین"، در سال 1941م 1360 /.ه‌ ق، در هند (کلکته) توسط Asiatic society of Bengalبه چاپ رسیده و اکنون، به همان صورت در ایران به شکل افست منتشر شده است .متن اثر به زبان فارسی است و از مقدمه‌ای به زبان انگلیسی به قلم مصحح برخوردار است .کتاب شرح اقدامات، لشکرکشی‌ها و جنگ‌ها و تکاپوهای ناصرالدین "همایون "(فرزند بابر) و پسرش، جلال‌الدین "اکبر "است و حوادث سال‌های 949تا 999ه‌ ق/ 1542تا 1590م .را در بر می‌گیرد .شایان ذکر است که امپراتوری مغولان هند ( 932 1275ه‌ ق/ 1526 1858م (.به دست ظهیرالدین محمد بابر، یکی از بازماندگان تیمور، پس از فتح هند تاسیس شد .پس از مرگ بابر در سال 937ه‌ ق/ 1530م، پسرش، همایون، در سن نوزده سالگی حکومت را در دست گرفت و بسیار کوشید فتوحات پدر را کامل کند ;اما تلاش‌هایش با شکست مواجه شد .او به دست افغان‌های بنگال به رهبری شیر شاه حاکم دولت بهار شاه عقب رانده شد . در زمانی که شیر شاه بر هند چیرگی یافت "همایون شاه "به سند و سپس ایران گریخت .وی مدت 15سال تحت حمایت دولت صفوی، در نواحی شرقی ایران کر و فری نمود .سرانجام با کمک شاه طهماسب صفوی، بر دشمنانش فایق آمد و به هند بازگشت .وی قلمروهای از دست رفته را به چنگ آورد و حکومت تیموریان را در هند احیا کرد .همایون شاه سال 962/ 1555دهلی را فتح کرد و در سال 963در همانجا در گذشت .پسرش جلال‌الدین اکبر فتوحات پدر را کامل کرد و دولتی مقتدر پدید آورد .کتاب حاضر به دستور اکبر شاه به رشته تحریر در آمده بیانگر بخشی از دوران سلطنت اکبر شاه است .در پایان کتاب چاپ هند، نمایه‌های اسامی آمده است .