کتاب یاکوزای بازنشسته 1

کتاب «یاکوزای بازنشسته، جلد اول» نوشته‌ی کوسوکه اونو که نخستین بار در سال ۲۰۱۸ توسط انتشارات شینچوشا در ژاپن منتشر شد. این کتاب آغازگر مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از مانگا است که کمدی، برش‌های زندگی روزمره و اکشن دنیای یاکوزا را به طرزی هوشمندانه در هم می‌آمیزد. این جلد، نخستین قسمت از مجموعه‌ای شامل پانزده جلد است که شخصیت اصلی آن، تاتسو، رئیس افسانه‌ای گروه یاکوزا، ملقب به «اژدهای جاودان» است که پس از ترک دنیای جرم و جنایت، نقش شوهر تمام‌وقت را برعهده گرفته است. تاتسو در حالی که چهره‌ای خشن و ترسناک دارد، به شکلی غیرمنتظره تبدیل به قهرمان خانه شده است؛ مردی که در آشپزی، نظافت و مراقبت از همسر شاغلش میکو مهارت دارد و از این طریق تصویر متفاوت و تازه‌ای از مردانگی ارائه می‌دهد. سبک هنری اونو مینیمالیستی، سیاه و سفید، و شهری است و او با استفاده از قاب‌بندی‌های دقیق و ظریف، طنزی بصری و کمدی موقعیتی را خلق می‌کند که اغلب از طریق ژست‌ها، حالات چهره و زمان‌بندی موقعیت‌ها بیان می‌شود. لحن کلی اثر به طرز جذابی «محبت‌آمیز و بی‌احساس» است؛ یعنی هم گرم و صمیمی است و هم به گونه‌ای خونسرد و بی‌طرف که طنز آن را تقویت می‌کند. روایت در جلد اول به صورت اپیزودیک پیش می‌رود و صحنه‌هایی از تلاش‌های روزمره تاتسو برای انجام کارهای خانه، خرید ارزان، جاروبرقی کشیدن و برگزاری سورپرایز تولد را به تصویر می‌کشد، اما همه این وقایع از نگاه فردی خارجی به فضای پر از برخوردهای عجیب با همکاران سابق دنیای زیرزمینی و همسایگان ترسیده روایت می‌شود. این جلد شامل صحنه‌هایی است که تاتسو با دقتی خیره‌کننده غذاهای مفصل و خاص تهیه می‌کند، در حین خرید در خیابان با اراذل و اوباش مواجه می‌شود و با نهایت ادب و صداقت کارهای خانه را انجام می‌دهد، در حالی که سایه‌ی گذشته خشونت‌آمیزش همیشه بالای سر او سنگینی می‌کند. طنز مانگا بیشتر در تضاد آشکار میان هویت واقعی او به عنوان یک جنایتکار سابق و نقش امروزش به عنوان مرد خانه پنهان شده است. مضامین اصلی اثر شامل رستگاری، تغییر هویت، بازتعریف نقش‌های جنسیتی و انتظارات فرهنگی مردانگی هستند. شخصیت تاتسو نمادی است از بازآفرینی فردی که نشان می‌دهد چگونه رفتارهای هدفمند و تکرار فعالیت‌های روزمره می‌توانند هویت را تغییر دهند و عشق و فداکاری خانوادگی قدرتی فراتر از زور و خشونت دارند. همچنین این مانگا با ظرافت فرهنگ مصرفی و مناسک اجتماعی را هجو می‌کند و در عین حال به تجلیل از فداکاری‌ها و لحظات ساده اما پرمعنای زندگی زناشویی می‌پردازد. اثر به خوبی نشان می‌دهد چگونه گذشته‌ی فرد، هر چند سخت و تلخ، می‌تواند در خدمت پرورش و تحول او قرار گیرد. واکنش مخاطبان و منتقدان به جلد اول بسیار مثبت بود. در ژاپن، این کتاب در ماه اول انتشار بیش از ۹۵ هزار نسخه فروخت و تا پایان سال ۲۰۱۹ فروش آن از ۱.۲ میلیون نسخه فراتر رفت. در بازار آمریکای شمالی، نسخه‌ی انگلیسی آن در سپتامبر ۲۰۱۹ به رتبه شانزدهم پرفروش‌ترین رمان‌های گرافیکی بزرگسالان در فهرست نیلسن بوک‌اسکن رسید. منتقدان مفهوم نوآورانه و لحن گرم و ملایم اثر را ستودند؛ به عنوان مثال، جولیا لی از سایت Polygon آن را «به طرز لذت‌بخشی غیرمنتظره» توصیف کرد و Anime News Network نمره ۴.۵ از ۵ برای آن به عنوان کمدی‌ای برجسته اختصاص داد. گرچه برخی منتقدان به تکرار شوخی‌ها اشاره داشتند، اما جذابیت و ظرافت هنری این مانگا همواره تحسین شد. این مجموعه همچنین جایزه آیزنر ۲۰۲۰ برای بهترین اثر طنز را به خود اختصاص داد که اهمیت ترجمه و تأثیر آن را برجسته می‌سازد.
در مجموع، «یاکوزای بازنشسته جلد ۱» ترکیبی درخشان از طنز و احساس است که از طریق سفر غیرمنتظره‌ی تاتسو، از یک جنایتکار ترسناک به یک کمال‌گرای خانه‌دار، کمدی لطیف و در عین حال عمیقی از هویت، تحول و فداکاری خانوادگی خلق می‌کند. هنر تمیز و دقیق، صحنه‌آرایی شوخ‌طبعانه و فرضیه‌ای براندازانه این اثر را به نقطه‌ی شروعی جذاب برای مجموعه‌ای گسترده‌تر تبدیل کرده که به واسطه خنده، گرمی و صداقت خود ماندگار شده است.