کتاب روزگار سپری شده

کتاب «روزگار سپری شده؛ از کودکی تا رهایی از زندان ساواک در پاییز ۱۳۵۷»، خاطرات فریده اعظمی بیرانوند، از فعالان سیاسی اهل لرستان، است این اثر، تنها یک زندگی‌نامه‌ی شخصی نیست، بلکه سندی تاریخی است بدین معنا که شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ایران پیش از انقلاب را از منظر یک زن مبارز به تصویر می‌کشد. نویسنده رنج یادآوری حوادث تلخ گذشته را به جان می‌خرد تا این وقایع در حافظه‌ی تاریخ ثبت شوند و به دست فراموشی سپرده نشوند.
روایت کتاب با زبانی گرم و صمیمی از دوران کودکی نویسنده آغاز می‌شود. او در خانواده‌ای بزرگ شد که با حوادث سیاسی بیگانه نبود و خاطرات پدر و مادرش از اعدام‌ها و تبعیدهای دوران رضاشاه، بخشی از حافظه‌ی خانوادگی آن‌ها را تشکیل می‌داد. فریده که شاگردی ممتاز بود، پس از پایان تحصیلات به استخدام آموزش و پرورش درآمد و معلم شد. با این حال، علاقه‌ی او به مطالعه و کسب دانش، آگاهی سیاسی‌اش را افزایش داد و چشمانش را به ظلمی که در جامعه جاری بود، باز کرد. نقطه‌ی عطف داستان، بازداشت او در سال ۱۳۵۳ به اتهام داشتن کتاب‌های سیاسی و کمک به فعالان ضد رژیم است. از این پس، کتاب به روایتی تکان‌دهنده از تجربیات نویسنده در زندان‌های بروجرد، کمیته‌ی مشترک ضدخرابکاری ساواک، اوین و قصر تبدیل می‌شود. اعظمی بیرانوند، فضای داخل زندان و نحوه‌ی برخورد غیرانسانی و وحشیانه‌ای را که با زندانیان سیاسی، به ویژه زنان، می‌شد، شرح می‌دهد. او در حالی که فرزندی را حامله بود، این دوران پرمشقت را سپری کرد و شاهد بی‌عدالتی‌های بسیاری بود. لحظه‌ی جدا کردن فرزند نوزادش، روزبه، از او در زندان، یکی از دردناک‌ترین صحنه‌های کتاب را رقم می‌زند.
با این حال، «روزگار سپری شده» تنها روایتی از رنج و شکنجه نیست، بلکه نمایشی از تاب‌آوری، مقاومت و امید است. نویسنده نشان می‌دهد چگونه او و دیگر بانوان زندانی، با وجود شرایط سخت، با روحیه‌ای قوی به فعالیت‌های انقلابی خود ادامه می‌دادند. آنچه آن‌ها را در تصمیمشان مصمم می‌کرد، ایمان به پیروزی روشنایی بر تاریکی بود. این سفر پرفرازونشیب در نهایت در آبان ۱۳۵۷، با باز شدن درهای زندان‌ها و آزادی زندانیان سیاسی، به پایان می‌رسد. این کتاب برای کسانی که به تاریخ انقلاب اسلامی، نقش زنان در مبارزات سیاسی و مسائل حقوق بشر علاقه‌مندند، یک روایت واقعی و الهام‌بخش از مقاومت و ایستادگی است.