کتاب «زیر پوست: خوانشی روانکاوانه از دستکاری بدن» نوشتهی آلساندرا لما به بررسی انگیزههای روانی و ناخودآگاه پشت تغییرات بدنی میپردازد. نویسنده با استفاده از نظریههای روانکاوی و تجربههای بالینی خود نشان میدهد که عملهایی مانند تتو، پیرسینگ یا جراحی زیبایی، تنها رفتارهایی فرهنگی یا مد روز نیستند، بلکه میتوانند بازتابی از کشمکشهای درونی، اضطرابهای هویتی و نیازهای عاطفی ناهشیار باشند. تمرکز اصلی کتاب بر این است که سطح بدن، جایی است که فرد از طریق آن با احساس کمبود، رنج، یا میل به کنترل خود مواجه میشود. لما به شکلگیری «خود بدنی» در دوران کودکی میپردازد و توضیح میدهد که تجربههای اولیه با والدین، بهویژه واکنش آنها به بدن کودک، نقشی اساسی در احساس انسجام یا نارضایتی از بدن در بزرگسالی دارد. او با تکیه بر دیدگاههای فروید، وینیکات و لکان، نشان میدهد که بدن در واقع بستر شکلگیری هویت روانی است و تغییرات بدنی ممکن است تلاشی برای بازسازی یا ترمیم همین هویت باشد. نویسنده نمونههایی از مراجعان خود را بررسی میکند، مانند زنی که بهطور مکرر جراحی زیبایی انجام میدهد یا مردی که بدنش را با تتو پوشانده است. او این رفتارها را در پیوند با فانتزیهای ناخودآگاه توضیح میدهد؛ از جمله فانتزی تسلط بر بدن، تمایل به بازنویسی خود، یا ساختن مرز میان خود و دیگری. نویسنده همچنین به آثار هنرمندان بدنمحور و فیلمسازانی مانند دیوید کروننبرگ اشاره میکند تا نشان دهد چگونه فرهنگ معاصر نیز این تمایل به دگرگونی بدن را بازتاب میدهد. لما توضیح میدهد که در رواندرمانی، بدن مراجع میتواند به واسطهی انتقال، به ابزار ارتباط میان او و درمانگر تبدیل شود. از دید نویسنده وظیفهی درمانگر نه قضاوت رفتار، بلکه درک نیاز روانی پنهان در پس آن است. کتاب در نهایت به رابطهی میان بدن، فرهنگ مصرفی و اضطراب معاصر نسبت به ظاهر میپردازد و نشان میدهد که دستکاری بدن، برای برخی افراد راهی برای یافتن حس کنترل یا انسجام در دنیایی است که مرزهای درونی و بیرونی پیوسته در حال تغییرند.
درباره آلساندرا لما
الساندرا لما (متولد: 1 نوامبر 1965) عضو انجمن روانکاوی بریتانیا و مشاور روانشناس بالینی در مرکز ملی آنا فروید برای کودکان و خانواده است. او استاد مدعو، واحد روانکاوی، دانشگاه کالج لندن است.