کتاب سرخ پوست ها

نمایشنامه‌ی «سرخ‌پوست‌ها» اثر آرتور کوپیت، نخستین بار در سال ۱۹۶۸ توسط کمپانی رویال شکسپیر در لندن به صحنه رفت و در ۱۹۶۹ در واشنگتن دی‌سی و سپس برادوی اجرا شد. این اثر که از مهم‌ترین نمایشنامه‌های دهه‌ی شصت میلادی و یکی از اوج‌های کارنامه‌ی کوپیت نمایشنامه‌نویس آمریکایی (۱۹۳۷-۲۰۲۱) به شمار می‌آید، با ترکیب تاریخ، اسطوره و نقد فرهنگی، به بازاندیشی در تصویر آمریکای غربی می‌پردازد. «سرخ‌پوست‌ها» نامزد چندین جایزه‌ی معتبر از جمله تونی و فینالیست جایزه‌ی پولیتزر بود و به‌عنوان اثری تأثیرگذار در تئاتر سیاسی و پست‌مدرن آمریکا شناخته می‌شود. داستان نمایش بر محور بوفالو بیل کدی، شخصیت افسانه‌ای غرب وحشی، و نمایش‌های پر زرق و برق او می‌چرخد؛ نمایش‌هایی که در آن بومیان آمریکا به‌صورت نمادین به تصویر کشیده می‌شدند. کوپیت در این اثر مرز میان نمایش و واقعیت را از میان برمی‌دارد تا نشان دهد چگونه اسطوره‌ی «فتح غرب» در واقع پرده‌ای است برای پنهان کردن نسل‌کشی و حذف فرهنگی بومیان. نمایش با تابلوی موزه‌ای آغاز می‌شود بوفالو بیل، گاو نر نشسته و اشیای مقدس که ناگهان در صحنه‌ای زنده از سیرک بوفالو بیل فرو می‌رود. در طول بیست‌وچهار سال روایت، از تسلیم جرونیمو تا قتل‌عام ووندد نی، نمایش میان تاریخ واقعی و بازسازی نمایشی در نوسان است و نشان می‌دهد چگونه چهره‌ای که وانمود می‌کند «دوست بومیان» است، در واقع در پاک‌سازی و کالایی‌سازی آنان سهیم می‌شود. در سطحی عمیق‌تر، «سرخ‌پوست‌ها» درباره‌ی قدرت اسطوره و مسئولیت اخلاقی هنر است. کوپیت با الهام از فرم نمایش‌های وودویل و سیرک‌های قرن نوزدهم، ساختاری چندلایه و غیرخطی می‌آفریند که ترکیبی از طنز، تراژدی و پوچی است. صحنه‌ها گاه در قالب گفت‌وگوهای سیاسی و تبلیغاتی و گاه به‌صورت تماشاخانه‌ای پر زرق و برق ظاهر می‌شوند. این گسست‌های روایی و لحن‌های متغیر، همان فاصله‌ای را به تصویر می‌کشند که میان واقعیت خونین تاریخ و تصویری افسانه‌ای از آن وجود دارد. کوپیت در واقع نمایش را به ابزاری برای افشاگری درباره‌ی خود نمایش تبدیل می‌کند: چگونه رسانه و سرگرمی می‌توانند خشونت را در قالب روایت ملی تطهیر کنند. شخصیت بوفالو بیل، نماد همدستی روشنفکران، سیاست‌مداران و هنرمندان با قدرت است. او هم از بومیان دفاع می‌کند و هم از رنجشان نمایش می‌سازد؛ هم احساس گناه دارد و هم از افسانه‌ی خویش سود می‌برد. این دوگانگی، تم اصلی نمایش را می‌سازد: تقابل میان وجدان و اسطوره. کوپیت در دوران جنگ ویتنام این اثر را نوشت و بسیاری از منتقدان، نمایش را تمثیلی از امپریالیسم فرهنگی و نظامی آمریکا دانستند. همان‌گونه که در قرن نوزدهم دولت آمریکا خشونت را با روایت «تمدن‌بخشی» توجیه می‌کرد، در دهه‌ی شصت نیز جنگ را با ادعای آزادی و نظم مشروع جلوه می‌داد. از نظر فرمی، «سرخ‌پوست‌ها» با بهره‌گیری از فلش‌بک‌ها، تکنیک‌های نمایشی و عناصر متاتئاتری، تماشاگر را از انفعال بیرون می‌کشد و او را وادار به قضاوت اخلاقی می‌کند. همین ساختار پیچیده اگرچه برای برخی گیج‌کننده بوده، اما قدرت اثرگذاری آن در خلق احساس ناهماهنگی و پرسش از هویت ملی را دوچندان کرده است. نمایش از تماشاگر می‌خواهد از خود بپرسد که تا چه حد روایت‌های تاریخی ما حاصل بازنمایی‌های ساختگی‌اند.
در جمع‌بندی، «سرخ‌پوست‌ها» اثری است که به‌طرزی هوشمندانه از ابزار تئاتر برای افشای دروغ‌های تئاتر ملی استفاده می‌کند. کوپیت با جسارت، اسطوره‌ی آمریکا را به دادگاه تاریخ می‌کشاند و پرسش‌هایی بنیادی درباره‌ی حافظه، گناه و مسئولیت جمعی مطرح می‌کند. بیش از نیم‌قرن پس از نگارش آن، پیامش همچنان زنده است: تا زمانی که جامعه از تماشای رنج دیگران سرگرم می‌شود، اسطوره بر حقیقت چیره خواهد ماند.