«مجموعه ی تاریخ و ادبیات ایران»، حاصل تلاش سترگ «محمد دهقانی» استاد و پژوهشگر حوزه ی تاریخ و ادبیات فارسی است. کتاب «عنصری» از این مجموعه، به شعر، زندگی و زمانه ی این شاعر قرن چهارم هجری می پردازد. ابوالقاسم حسن بن احمد عنصری بلخی، ملک الشعرای دربار سلطان محمود غزنوی بود و در ظرافت طبع و کلام نافذ، سرآمد شاعران دوران خودش. توانایی او در آرایه ها و موازین، همواره در جهت مدح و ثنای سلطان غزنوی، خاندان او و فتوحاتش بود. نکته ی جالب توجه درباره ی عنصری توجه و اصرار بر باستان گرایی و اعیاد و سنن و تاکید بر شکوه ایران کهن بود. با وجود مشخص بودن مهر این شاعر به ایران و فرهنگ دیرپایش، آنچه او را به شاعر محبوب القلوب غزنویان تبدیل کرده بود، مدیحه گویی بی پایان و لایزال او بود که با پسند مشتریان صاحب مکنت و طبعش همخوانی داشت و آن ها نیز دوست داشتند در قیاس با شکوه ایران باستان، با عظمت و اقتدار به چشم بیایند و هرکس این مهم را بهتر شرح می داد، نزد آنان ارج و قرب بیشتری داشت. قدرت عنصری بلخی در مدح سلطان غزنوی چنان بود که در میان چهارصد شاعر دربار او از همه والامقام تر بود و هیچ شاعری نتوانست قدر او احترام و دوستی نزد محمود عزنوی داشته باشد.
کتاب عنصری
نشر نی
محمد دهقانی
