در کتاب حاضر، تلاش بر آن است ضمن بیان نظریات عرفانی «عین القضات همدانی» (492-525 ق) دربارة ابلیس، ارتباط آن با نظام احسن شرح داده شود. از این رو نخست، مسئلة شرور؛ هدایت؛ ضلالت؛ و شقاوت؛ به همراه تعریفی از نظام احسن ارائه و سپس نقش ابلیس در نظام احسن تبیین شده است. همچنین نام های ابلیس و اشتقاق آنها و نظر عرفا به ویژه عین القضاه دربارة ابلیس ذکر شده است. در نظر عین القضاه ابلیس داعی از حق و دربان عزت است، بنابراین متعلق به عالم دنیا نیست، اما آثار وجودی او می تواند در دنیا ظاهر شود و آن زمانی است که با آدمیان ارتباط برقرار می کند. وی معتقد است اگر شیطان بر انسان سجده نکرده به آن علت است که ارادة خداوند بر آن بوده و این امر مقدمة زندگی انسان را در زمین فراهم آورده است که اگر چنین نمی شد، انسان نیز در زمین زندگی نمی کرد.
کتاب نظر عین القضاه همدانی در مورد ابلیس
علم
غلامرضا مستعلی پارسا
