کتاب ترجمه و شرح نهایه الحکمه (جلد سوم)

جلد سوم از مجموعه‌ی سه‌ جلدی «ترجمه و شرح نهایه‌ الحکمه» ترجمه و تفسیری از علی شیروانی از کتاب سترگ نهایه الحکمه است که شامل مراحل یازدهم و دوازدهم متن اصلی علامه سید محمد حسین طباطبایی می‌باشد. این مجموعه به ‌صورت دو زبانه (فارسی و عربی) عرضه شده؛ هر صفحه بخشی از متن عربی نهایه را در بالا نشان می‌دهد و در پایین همان صفحه ترجمه‌ی فارسی و شرح شارح قرار گرفته تا خواننده بتواند به ‌طور هم ‌زمان متن اصلی و ترجمه و تبیین اصطلاحات و گذاره‌های دشوار را دنبال کند. محتوای مرحله‌ی یازدهم از نهایه الحکمه عمدتا حول عنوان «عقل و عاقل و معقول» می‌چرخد که بطن و مبنای معرفت‌شناسی در فلسفه‌ی اسلامی است. برای مثال، فصل اول این مرحله به تعریف علم و اقسام آن از جمله «علم حصولی» و «علم حضوری» و برهان‌های تجرد صورت‌های علمی می‌پردازد و فصول بعدی مسائل مربوط به نفس علمی، جایگاه صورت و ماده در شناخت و نسبت عقل با معقولات را بررسی می‌کنند. مرحله‌ی دوازدهم موضوعات مرتبط با مباحث الهیاتی و وجود واجب الوجود را مطرح می‌سازند، چیزی که در فلسفه‌ی اسلامی بدان الهیات باالمعنی الاخص گفته می‌شود. در این مرحله، مباحثی درباره‌ی براهین اثبات واجب، چیستی واجب، صفات واجب، دلایل اثبات واجب الوجود و نسبت واجب با ممکنات و آثاری که از واجب بر خلق ساختار هستی برمی‌آیند بیان شده و شارح در ترجمه و حواشی، تلاش کرده است نکات اصطلاحی و لفظی متن علامه را توضیح دهد. از حیث روش کار شارح، تفسیر علی شیروانی معمولا در خدمت رفع ابهام و تبیین اصطلاحات دشوار نگه داشته شده و از بسط‌های طولانی اجتناب شده؛ همین روش در سایر جلدهای مجموعه نیز پی‌گرفته شده است. کتاب حاضر برای مطالعه‌ی سطوح بالاتر فلسفه‌ی اسلامی و درس‌گفتارهای تخصصی درباره‌ی مباحث عقل و اثبات واجب و مسائل معقولات، پیوسته به ‌عنوان منبع مرجع معرفی می‌شود.