کتاب من شجاعت هستم

کتاب «من شجاعت هستم» کتابی درباره تاب‌آوری نوشته‌ی سوزان ورده و تصویرگری پیتر اچ. رینولدز، در سال ۲۰۲۱ توسط منتشر شده است. این کتاب، بخشی از مجموعه‌ی تحسین‌شده‌ی «من هستم» است که برای کودکان ۴ تا ۸ سال طراحی شده و با هدف تقویت توانایی‌های درونی، ذهن‌آگاهی و تاب‌آوری نوشته شده است. ورده، که پیش‌تر در کتاب‌هایی مانند من عشق هستم و من انسان هستم به مضامین اخلاقی و درونی پرداخته بود، در این اثر نیز تمرکزش را بر آموزش مهارت‌های هیجانی به خردسالان حفظ کرده است. «من شجاع هستم» بر آن است تا نشان دهد شجاعت مفهومی مطلق نیست بلکه تجربه‌ای درونی است که می‌تواند با ابزارهایی مانند تنفس، تأیید خود، و همراهی دیگران تقویت شود.
در این کتاب تصویری، کودکی بی‌نام که نماینده‌ای از تمام کودکان است، سفری را آغاز می‌کند که در آن با موقعیت‌های ترس‌زا روبه‌رو می‌شود: از عبور از جنگل تاریک گرفته تا مواجهه با حیوانات ناشناس و عبور از پلی لرزان. در هر لحظه، این کودک به ابزارهای ساده‌ی ذهن‌آگاهی مانند تنفس عمیق، توقف برای تأمل، و گفتن جملات تأکیدی نظیر «من شجاع هستم» متوسل می‌شود. این سفر شخصی، همزمان تبدیل به مسیری اجتماعی نیز می‌شود، چرا که در ادامه کودک دوستانی می‌یابد که در تجربه‌ی رویارویی با ترس‌ها با او همراه می‌شوند. کتاب، به آرامی پیام خود را تکرار می‌کند: شجاعت به معنای نترس بودن نیست، بلکه به معنای حضور داشتن در لحظه و اقدام کردن با وجود ترس است. تصاویر پررنگ و سرزنده‌ی رینولدز از ویژگی‌های شاخص این کتاب است. او با ترکیب آبرنگ و طراحی دیجیتال، از رنگ‌های سرد مانند آبی و بنفش برای لحظات اضطراب و ترس استفاده می‌کند و سپس با پیشروی شخصیت اصلی، این رنگ‌ها به تدریج جای خود را به زردها و سبزهای گرم و آرامش‌بخش می‌دهند. این تغییر رنگ نه تنها فضای بصری کتاب را زنده می‌کند، بلکه بازتاب‌دهنده‌ی تحولات درونی کودک است. در واقع، داستان و تصویر به‌گونه‌ای درهم‌تنیده‌اند که کودک مخاطب می‌تواند مفاهیم را به‌صورت عاطفی و نه صرفا منطقی درک کند. در لایه‌ای عمیق‌تر، کتاب بر مفاهیمی چون خود-تأییدی، تاب‌آوری در عمل، و بازنمایی متنوع تأکید دارد. شخصیت اصلی بدون جنسیت یا قومیت مشخص تصویر شده تا هر کودک بتواند با او همذات‌پنداری کند. بازنمایی دوستانی با ویژگی‌های متنوع فرهنگی و جسمی، نشان می‌دهد که ترس و شجاعت، تجربه‌هایی مشترک‌اند و همه‌ی کودکان، فارغ از زمینه‌ی خانوادگی یا فرهنگی‌شان، می‌توانند به آن‌ها دست یابند. متن ساده‌ی کتاب، زبان روان و مینیمال آن، این پیام‌ها را بدون تحمیل و با نرمی و احترام به درک کودک منتقل می‌کند. از منظر کاربردی، این کتاب ابزاری عالی برای والدین، مربیان و درمان‌گران کودک محسوب می‌شود. تمرین‌های معرفی‌شده در متن-از تکنیک‌های ساده‌ی تنفسی گرفته تا نشانه‌های بدنی مانند صاف ایستادن، باز کردن بازوها یا نگاه کردن به جلو-قابل انجام در فضای خانه یا کلاس درس هستند. کودکان با خواندن یا شنیدن این داستان، نه تنها با مفاهیم انتزاعی مثل شجاعت آشنا می‌شوند، بلکه می‌آموزند چگونه در لحظه‌هایی واقعی، با ترس کنار بیایند و به آن پاسخ دهند. ارزش آموزشی این اثر به‌ویژه در این است که به کودک، زبان بیان احساساتش را می‌دهد. به جای ترغیب به نادیده گرفتن ترس یا مبارزه با آن به شیوه‌ای پرخاشگرانه، کتاب کودکان را تشویق می‌کند تا ترس را به عنوان بخشی از تجربه‌ی انسانی بپذیرند و از طریق مهارت‌های ساده، آن را هدایت کنند. این رویکرد دقیقا با نیازهای رشد هیجانی کودکان امروزی، در جهانی پیچیده و گاه اضطراب‌آور، همخوان است.
در پایان، «من شجاعت هستم» نه تنها کتابی است که داستانی الهام‌بخش برای کودکان تعریف می‌کند، بلکه خود به مثابه‌ی ابزاری تربیتی برای تقویت تاب‌آوری عاطفی به کار می‌رود. این اثر، کودکان را به سفری درونی می‌برد که در آن یاد می‌گیرند حتی یک نفس عمیق، یک جمله‌ی مثبت و حمایت دوستان، می‌تواند نقطه‌ی آغاز شجاعت باشد. کتابی که می‌تواند هر شب پیش از خواب خوانده شود، در کلاس درس مرور شود، و در لحظات سخت به کودک یادآوری کند: شجاعت یعنی پیش رفتن، حتی وقتی هنوز می‌ترسی.