«شطرنج باد» محمدرضا اصلانی و سرنوشتش، نمونه‌ی مثالی وضعیت بودن در سرزمینی‌ست که ایران می‌نامندش و البته فضای ضد روشنفکرانه‌ی جاری و ساری در این ملک که حتی همین امروز «پاشنه‌طلا»ها و «یک خوشگل و صد مشکل»ها و سازندگانشان از منظر جماعت منتقد خودخوانده‌ی سینمایی، صاحب هنر و جایگاه فکری و اخلاقی شناخته می‌شوند و در ادامه‌ی همین مسیر، عده‌ای برای یافتن نسخه‌ی باکیفیت و ترمیم‌شده‌ی «گنج قارون» حاضرند جان و مال وسط بگذارند تا «آقاجون خودش خوب می‌دونه...»را باکیفیت‌تر بشنوند و ببینند و از این مسیر به اسرار ناشناخته‌ی جهان دست یابند! حال در چنین اتمسفری، فیلمی به‌نام «شطرنج باد» را نویسنده، شاعر، نقاش و فیلمسازی به نام «محمدرضا اصلانی» نوشته و کار کرده که از نام و عنوان‌بندی تا آخرین پلانش، در نسبتی درست با تاریخ و واقعیت درجریان جامعه‌اش، ایستاده و درست به همین دلیل از لحظه‌ی اولین اکرانش تا همین امروز، لجّاره‌های ریزودرشت همیشه‌حاضر ما، تا توانسته‌اند سنگ انداخته‌اند و تلاش کرده‌اند نگذارند این فیلم بزرگ دیده و شناخته شود. با این‌همه، پس از قریب به پنج دهه از ساخته شدن فیلم، شیفتگان حقیقی سینما در آن سوی مرزهای این ملک(سینماتک بولونیا) با ترمیم فریم به فریم، امکان بازبینی و تولد دوباره‌اش را فراهم کردند و شگفتا از این شعف بی‌بدیل! کتاب «شطرنج باد: نقد و گفت‌گو» مجموعه‌ای از یادداشت‌ها، نقدها و گفت‌گوهایی‌ست که به این فیلم از زمان ساخت تا مراحل ترمیم و اکران مجددش پرداخته و موجب شده یکی از مهمترین فیلم‌های تاریخ سینما در آغاز دوباره‌اش بهتر دیده و شناخته شود. نقدی از سعید عقیقی در کنار یادداشت‌هایی از چند نویسنده‌ی دیگر، همراه با گفت‌وگوهایی با محمدرضا اصلانی، بهمن فرمان‌آرا، حوری اعتصام، شیدا قره‌چه‌داغی، اکبر زنجان‌پور و فخری خوروش، کتابی جامع را شکل داده که خواندنش در مسیر شناخت بهتر این فیلم بزرگ، راهگشاست.
کتاب شطرنج باد
شهید ثالث