آدونیس

علی احمد سعید إسبر (به عربی: علي أحمد سعيد إسبر) معروف به آدونیس (به عربی: أدونيس) (زاده ۱ ژانویه ۱۹۳۰ در روستای قصابین، سوریه) شاعر، مترجم، نویسنده، منتقد ادبی و ویراستار سوری است. او یکی از اثرگذارترین و برجسته‌ترین شعرای عرب دوره مدرن شمرده می‌شود. او در نیمه دوم قرن بیستم انقلابی مدرنیستی را رهبری کرد که اثر عظیمی بر شعر عرب برجای نهاد که با اثر تی. اس. الیوت در جهان انگلیسی زبان قابل مقایسه است.
مکتوبات آدونیس عبارتند از بیست جلد شعر و سیزده جلد نقد. دوازده کتاب ترجمه شده توسط او شامل شعر سن-ژان پرس و ایو بون‌فوآ، و نخستین ترجمه کامل دگردیسی‌ها اثر اووید (۲۰۰۲) به عربی است. آنتولوژی چند جلدی شعر عرب او (دیون الشاعر العربی) تقریباً دو میلیون بیت را دربر گرفته و از زمان نخستین انتشار آن در سال ۱۹۶۴ به چاپ رسیده است. آدونیس بزرگترین شاعر زندهٔ عرب خوانده شده است.

بیش از ۷۰ سال است که علی احمد سعید اِسبِر با نام مستعار آدونیس، شعر می سراید. ۱۳ ساله بود که در زادگاهش در برابر شکری القوتلی، نخستین رئیس جمهوری سوریه قصیده خواند. امروز ۲۱ مجموعه شعر از او چاب شده است، شعری که از دید هواداراش انقلابی در شعر عربی بوجود آورد. نزدیک به ۶۰ سال است که آدونیس پرچم عصیان، هنجار گریزی، ویرانگری و به چالش کشیدن میراث فرهنگی عربی، اسلامی در شعر و تفکر را در دست دارد.

آدونیس، با تئوری پردازی در زمینه شعر سپید، بیش از دیگران در این جریان نو نقش داشت. دغدغه او از ابتدا، خلق یک زبان تازه بوده. او اولین شاعر عرب محسوب می شود که مفهوم تثویر اللغه یا انفجار زبان را وارد شعر معاصر عرب کرد. از دیدگاه او، زبان برای اینکه زنده بماند، باید توانایی های بی پایانش را بروز دهد. به بیان دیگر، زبان شعری باید در حالت پویایی و تجربه مدام برای دستیابی به معانی تازه و بیرون رفتن از مفاهیم عادی اشیاء باشد. زیرا او شعر را، هنر زبانی می داند که وظیفه آن آفرینش و ابداع است نه تعبیر و توصیف جهان. شعر از نظر آدونیس، نوع نگاه به جهان را تغییر می دهد، رابطه بین کلمه و اشیاء و بین خواننده و زبان را تغییر می دهد و از این راه تصویر متفاوتی از جهان بدست می آید.