اسماعیل بیک گاسپرینسکی (1914-1851) از اندیشمندان متفکر مسلمان روسیه بود که جنبش های جدید جاری در روسیه را از نزدیک می دید و تحت تاثیر این جنبش ها و همچنین ارتباط و آگاهی از تحولاتی که نوشدگی در حیاط اروپاییان ایجاد کرده بود و با آگاهی از عقب ماندگی مسلمانان از سایر دنیا تلاش می کرد تا با ایده های اصلاحی خود، راه حلی برای نجات و حفظ هویت ملی و دینی و نوسازی جامعه مسلمانان ارائه دهد.
