کتاب سیندخت

کتاب «سیندخت» نوشته‌ی علی‌محمد افغانی یک رمان اجتماعی است که با روایتی خطی و دقیق، به مسائل زنان، روابط عاطفی و موقعیت‌های طبقاتی در ایران می‌پردازد. داستان در دهه‌های میانی قرن بیستم و در شهر اهواز اتفاق می‌افتد. سیندخت، شخصیت اصلی داستان، زنی جوان و تحصیل‌کرده است که در یک کارخانه مشغول به کار است و با پیشنهاد ازدواج مدیر کارخانه مواجه می‌شود. او در پاسخ به این درخواست، نامه‌ای بلند می‌نویسد و در آن گذشته‌اش را روایت می‌کند؛ گذشته‌ای که پر از زخم‌های خانوادگی، فشارهای اجتماعی و تجربه‌های تلخ است.
بخش عمده‌ای از رمان، محتوای همین نامه‌ است که سیندخت در آن از دوران کودکی‌اش، مشکلات پس از طلاق مادر، حضور نامادری، فقر، کارگری، تجربه‌های آزاردهنده و تلاش برای حفظ استقلال خود می‌نویسد. از خلال این روایت، خواننده با فضای زندگی زنان طبقه‌ی متوسط و پایین جامعه در ایران آن دوران آشنا می‌شود. موقعیت‌هایی که در آن‌ها زن‌ها مجبورند با محدودیت‌های اجتماعی و قضاوت‌های اطرافیان کنار بیایند یا در برابرشان مقاومت کنند.
افغانی در این رمان به جزئیات روانی و ذهنی شخصیت‌ها توجه زیادی دارد. سیندخت نه صرفا یک قربانی است و نه نماد مقاومت کامل؛ بلکه شخصیتی واقعی با تناقض‌های فکری و عاطفی است. روایت با تمرکز بر کشمکش‌های درونی او پیش می‌رود، و به‌جای تکیه بر اتفاق‌های بیرونی، به تحلیل موقعیت‌های انسانی، اخلاقی و اجتماعی می‌پردازد. روابط قدرت، قضاوت اجتماعی، طبقه‌ی اقتصادی و ارزش‌های فرهنگی، همه در قالب تجربیات زندگی این شخصیت بررسی می‌شوند. درون‌مایه‌ی اصلی رمان به شکل پررنگی به جایگاه زن در جامعه مردسالار، محدودیت‌های سنتی و امکان انتخاب‌های فردی در چنین شرایطی می‌پردازد. «سیندخت» در کنار سایر آثار افغانی، بخشی از تصویر ادبی جامعه‌ی معاصر ایران را ارائه می‌دهد؛ جامعه‌ای در حال گذار، با روابط انسانی پیچیده و ساختارهایی که به‌سختی تغییر می‌کنند.