کتاب «ساسانیان: فرمانروایان ایرانشهر» نوشته‌ی محسن جعفری، اثری درخشان است که به بررسی تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران در دوره‌ی حکومت ساسانیان می‌پردازد. این کتاب که چهارمین اثر از مجموعه‌ی «تاریخ ایران‌زمین» است، به معرفی آخرین سلسله‌ی حاکم‌بر ایران قبل از ورود اسلام می‌پردازد.
در این کتاب، به بررسی دوران پرافتخار ۴۲۸ ساله‌ی حکومت ساسانیان در کشور پرداخته می‌شود. ساسانیان تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری هویت ملی و فرهنگ غنی ایرانی داشته‌اند. آنها نخستین فرمانروایانی بودند که به‌طور رسمی نام «ایرانشهر» را بر سرزمین تحت حکومت خود نهادند و هویت و ادبیات ملی ایرانی را بنیان‌گذاشتند که تا به امروز حفظ شده است.
کتاب در نه فصل با تصاویری بجا‌مانده از سکه‌ها و کتیبه‌ها، به شرح دلاوری‌ها و پیروزی‌های ساسانیان در جنگ‌ها و کشمکش‌های سیاسی با امپراتوری‌های مهم آن دوران می‌پردازد ازجمله مباحثی که در این کتاب آورده‌شده است، می‌توان به به برآمدن ساسانیان و کشورگشایی آنان، همچنین به شاپور دوم به‌عنوان دیرپاترین پادشاه این دودمان و به دوران طلایی حکمرانی ساسانیان در عصر انوشیروان و سپس چگونگی تحلیل و شکست آنها در‌برابر اعراب اشاره داشت.
شرح مبارزات ساسانیان با امپراتوری‌های روم و چین، دفاع از مرزهای شرقی در‌برابر مهاجمان و پیروزی‌های درخشانی چون اسارت امپراتور والریان رومی، ازجمله مطالب درخشان و مهم این کتاب است. در فصل‌های پایانی کتاب نیز، به معرفی دستاوردهای فرهنگی و هنری ساسانیان پرداخته می‌شود که تأثیر عمیق و دیرپایی بر فرهنگ ایرانی گذاشته است. معماری، شعر، ادبیات و آثار هنری چون نقاشی و ظروف زرین و نقره‌ای، ازجمله این دستاوردهاست.
در مجموع، کتاب «ساسانیان: فرمانروایان ایرانشهر»، با سبک نگارشی ساده و غیرتخصصی که مخاطب اصلی آن علاقمندان به تاریخ و فرهنگ ایران هستند. با ایجاد پل ارتباطی میان مخاطبان عام و آثار تحقیقی دانشگاهی در این حوزه، توانسته به‌صورت مختصر و مفید کتابی ارزشمند خلق کند. تا راهنمای خوبی، برای علاقه‌مندان به تاریخ عصر ساسانی باشد.
کتاب ساسانیان : فرمانروایان ایرانشهر
ققنوس