کتاب «دیوان دیو: فرهنگ دیوان، پریان، جنیان، شیطانها، غولها و اژدهایان» اثر مهرک علی صابونچی، یکی از آثار منحصر به فرد در حوزه پژوهشهای فرهنگی و اسطورهشناسی معاصر ایران بهشمار میآید. این کتاب در قالب یک دایرهالمعارف ادبی و فرهنگی، به بررسی موجودات فراطبیعی و اسطورهای پرداخته و با استناد به منابع قدیمی و تحقیقات میدانی، تصویری جامع از باورهای عامه و اسطورههای مرتبط با دیوها، پریان، جنیان، شیطانها، غولها و اژدهایان ارائه میدهد. در این اثر، صابونچی با استفاده از زبان ادبی غنی و سبک تحلیلی، نه تنها داستانها و باورهای مرتبط با موجودات افسانهای را بازگو میکند، بلکه ریشهها و معانی پنهان آنها را در بستر فرهنگی و تاریخی ایران آشکار میسازد. مهرک علی صابونچی، پژوهشگری با تخصص در زمینه فرهنگ و زبانهای باستانی، با کسب دکترای مربوطه از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سابقهی پژوهشی و نگارشی قابل توجهی در حوزه ادبیات عامه و اسطورهشناسی دارد. او در این کتاب، با بهرهگیری از مدارک تاریخی، متون قدیمی و مصاحبههای میدانی، به بررسی باورهای متنوع درباره موجودات فراطبیعی پرداخته و سعی کرده است تا ارتباط میان اسطورههای دیرینه و دنیای معاصر را نشان دهد. او با رویکردی انتقادی و در عین حال شاعرانه، به تحلیل زبان و نمادهای به کار رفته در این اسطورهها میپردازد؛ از این رو کتاب «دیوان دیو» نه تنها منبعی پژوهشی برای متخصصان، بلکه اثر جذابی برای علاقهمندان به ادبیات عامه و فرهنگ ایرانی است. این کتاب در ساختاری منسجم و با تقسیمبندی دقیق به موضوعات مختلف، موجودات اسطورهای را از منظر ویژگیهای ظاهری، رفتارهای نمادین و معانی فرهنگی بررسی میکند. فصلهای کتاب به گونهای ترتیب داده شدهاند که هر بخش به یکی از موجودات افسانهای اختصاص دارد؛ از جمله دیوها، پریان، جنیان، شیطانها، غولها و اژدهایان. در هر فصل، علاوه بر شرح داستانهای متداول و روایات قدیمی، تحلیلهای متنی و تاریخی ارائه میشود تا خواننده بتواند به عمق معانی و ارزشهای فرهنگی نهفته در این باورها پی ببرد. این تقسیمبندی منظم به فهم بهتر و کاربردیتر مطالب کمک شایانی میکند. یکی از ویژگیهای برجسته «دیوان دیو»، سبک نگارشی هنرمندانه و پژوهشی صابونچی است. وی با بهرهگیری از زبانی فاخر و در عین حال روان، سعی دارد تا در عین حفظ اصالت متون قدیمی، آنها را برای خواننده معاصر قابل درک کند. تحلیلهای او در باب نمادها، استعارهها و روایتهای اسطورهای، نشان از دقت فراوان و آگاهی عمیق از مباحث تاریخی و فرهنگی دارد. به عبارت دیگر، این اثر پلی است میان گذشته و حال؛ جایی که باورهای دیرینه و داستانهای افسانهای، با نگرشی مدرن و علمی بهتصویر کشیده شدهاند. در مجموع، «دیوان دیو» اثر مهرک علی صابونچی، با پرداختن به موجودات افسانهای و باورهای قدیمی ایرانی، به عنوان یک منبع ارزشمند پژوهشی و فرهنگی شناخته میشود. این کتاب با ارائهی تحلیلهای دقیق و مستند، راهگشای فهم بهتر اسطورهها و باورهای عامه بوده و فرصتی را برای آشنایی عمیقتر با میراث فرهنگی ایران فراهم میآورد. از این رو، این اثر برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقهمندان به تاریخ ادبیات و فرهنگ عامه، انتخابی ایدهآل به شمار میرود.
درباره مهرک علی صابونچی
مهرک علی صابونچی، پژوهشگر فرهنگ ایران که دکترای فرهنگ و زبان های باستانی خود را از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دریافت کرده است.