کتاب شکست روم در شرق

کتاب «شکست روم در شرق»، نوشته‌ی گرت سی. سمپسون، یک تاریخ‌نگاری نظامی دقیق و تحلیلی از یکی از فاجعه‌بارترین شکست‌های تاریخ جمهوری روم است. این اثر، که اغلب از سوی مورخان به نفع جنگ داخلی میان پومپی و سزار نادیده گرفته شده، به بازسازی کارزار حران با جزئیات دقیق می‌پردازد و روایت تحلیلی از مهم‌ترین دشمن روم، یعنی پارت‌ها، ارائه می‌دهد.
کتاب در دو بخش مجزا تنظیم شده است. بخش اول، با نگاهی به «ظهور دو فرمانروایی»، پیش‌زمینه‌ی این رویارویی را بررسی می‌کند. در فصلی با عنوان «تهدید از جانب شرق»، به «ظهور امپراتوری پارت» پرداخته می‌شود؛ امپراتوری‌ای که برای مدتی طولانی، چیزی بیش از یک دشمن تک‌بعدی دیده نمی‌شد. در سوی دیگر، فصل «مارکوس کراسوس و وسوسه‌ی شرق»، به شخصیت محوری این تراژدی می‌پردازد. سمپسون، کراسوس را نه فقط به عنوان ثروتمندترین مرد روم، که به عنوان یک سیاستمدار جاه‌طلب به تصویر می‌کشد که در سایه‌ی موفقیت‌های نظامی سزار و پومپی، برای کسب افتخار، به دنبال یک «جنگ غیرضروری» بود.
بخش دوم کتاب، به خود نبرد و پیامدهای آن اختصاص دارد. فصل «فاجعه در دشت حران»، نقطه‌ی اوج کتاب است. در سال ۵۳ پیش از میلاد، ارتش عظیم روم با نیرویی بالغ بر چهل هزار سرباز، به دست پارت‌ها و به فرماندهی سردار نامدار ایرانی، سورنا، در هم کوبیده شد. سمپسون، گام به گام، اشتباهات مهلک کراسوس و تاکتیک‌های هوشمندانه‌ی سورنا را دنبال می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه ترکیب مرگبار سواره‌نظام کمان‌دار و کاتافراکت‌های پارتی، هفت لژیون رومی را در بیابان‌های میان‌رودان متلاشی کرد.
این اثر، فراتر از خود نبرد، به پیامدهای سیاسی آن نیز می‌پردازد. شکست و مرگ کراسوس، نه تنها مبارزه‌ی بر سر قدرت در روم را شدت بخشید و مقدمه‌ی نابودی جمهوری شد، بلکه گسترش امپراتوری به سوی شرق را متوقف کرد و تأثیری ماندگار بر تاریخ مدیترانه و خاورمیانه برجای گذاشت. کتاب با پیوست‌هایی درباره‌ی «سرنوشت اسرای رومی»، «منابع مربوط به نبرد حران» و «فهرست پادشاهان پارت»، به همراه نقشه‌ها و تصاویر، به خواننده کمک می‌کند تا به برداشتی دقیق از چرایی اهمیت این نبرد در شکل‌دهی به تمدن‌های جهان مدرن برسد.