کتاب وطن یا سیلیستره

«وطن یا سیلیستره» نخستین و مهم‌ترین نمایشنامه نامق کمال است، کسی که اگرچه بنیان‌گذار تئاتر مدرن ترکیه نیست، به‌طور قطع تئاتر را در معنای امروزی آن برای این کشور به ارمغان آورده ‌است. این اثر در تاریخ تئاتر ترکیه علاوه بر پیشگامی دراماتیک، از رهگذر ایجاد تکانه‌های سیاسی و اجتماعی نیز کم‌نظیر و برجسته است. «وطن» جایی حوالی اواخر سال 1872 و اوایل 1873 میلادی (1290-1289ه.ق.) نوشته شده ‌و با تبلیغ نسبتا گسترده‌ای در اول آوریل 1873 به صحنۀ تئاتر گدیک‌پاشا رسیده است. همین اجرا، هم به‌لحاظ سیاسی و هم از نظر تاریخی، یکی از مهم‌ترین رخدادهای آن سال‌ها و حتی شاید مهم‌ترینشان به شمار می‌آید؛ تا جایی که آغاز تئاتر خاموش دورۀ استبداد را اساسا محصول اجراهای معدود اما پرشور این نمایشنامه می‌دانند که با تبعید بیش از صد نویسنده، توقیف نشریات و اعمال سانسور حکومتی همراه بوده است. باوجوداین، نمایشنامۀ «وطن» به‌موازات دوران بارها و بارها نور صحنه را تجربه کرده و در تمام این مدت، حتی در سال‌های دور قرن نوزدهم بسیار حرفه‌ای پیگیری شده ‌است. 

این اثر، برگردانی از نخستین نسخۀ نمایشنامۀ «وطن یا سیلیستره» است که به زبان ترکی و با رسم‌الخط عثمانی منتشر شده است. روایتی که در جریان جنگ روسیه و عثمانی، نبرد کریمه و محاصرۀ سیلیستره می‌گذرد و حکایت اسلام بیگ وطن‌پرست که به جنگ می‌رود و ذکیه، دختر عاشقی که به دنبال او در لباس مبدل مردانه پا به میدان رزم می‌گذارد...