کتاب سینماگر متفکر

«سینماگر متفکر: گفت‌وگو با داریوش مهرجویی» اثر بهمن مقصودلو، پژوهشگر، مستندساز؛ منتقد و مدرس نام آشنای سینماست. او که دانش‌آموخته‌ی مطالعات سینما در مقطع دکتری از دانشگاه کلمبیاست تاکنون بیش از ده کتاب در حوزه‌ی سینما نوشته است. مقصودلو در این کتاب زندگی و آثار یکی از برجسته‌ترین فیلمسازان ایران را با دقت بررسی کرده است.
در پیش‌گفتار کتاب، مقصودلو نخستین رویارویی خودش با فیلم ماندگار «گاو» و دیدار با غلامحسین ساعدی را انگیزه‌ی تالیف این کتاب می‌داند. این کتاب صرفا یک اثر پژوهشی نیست بلکه حاصل تجربه‌ای زنده و مستقیم از تعامل با فیلمسازی متفکر است. تلخی لحظه‌‌ای که نویسنده در سفر به اروپا و در انتظار دریافت سناریوی تازه‌ی مهرجویی، خبر قتل تلخ و هولناک او را دریافت می‌کند، عمق انسانی اثر را دوچندان کرده و یادآور اهمیت زندگی و تلاش هنرمندانی است که آثارشان ماندگار می‌ماند.
نیمی از کتاب و در واقع هسته‌ی اصلی کتاب، گفت‌وگویی مفصل با داریوش مهرجویی است. این بخش شامل دوران کودکی مهرجویی و وضعیت خانوادگی اوست که تصویری روشن از شکل‌گیری علاقه‌مندی‌های هنری او ارائه می‌دهد؛ از نقاشی و مینیاتور گرفته تا موسیقی و نوازندگی سنتور، از آشنایی با «فرهاد مشکات» در انجمن ایران و آمریکا تا آموزش بازیگری زیر نظر ژان رنوار. این گفتگو نشان می‌دهد که چگونه تجربه‌های شخصی و فرهنگی مهرجویی در شکل‌‌گیری جهان‌بینی او نقش کلیدی داشته است.
روایت شکل‌گیری فیلم «گاو» و همکاری با «غلامحسین ساعدی»، یکی از بخش‌های جذاب کتاب است. کتاب آثار پس از «گاو» را نیز بررسی می‌کند که شامل این فیلم‌هاست؛ «مدرسه‌یی که می‌رفتیم»، «اجاره‌نشین‌ها» با موقعیت‌های طنز و استعاری و «هامون» که بازتاب نگرش فلسفی و تصویر بی‌پرده‌ای‌ از روشنفکران پیرامون مهرجویی است. تحلیل چهار فیلم زن‌محور مهرجویی یعنی فیلم‌های «بانو»، «سارا»، «پری» و «لیلا» درک عمیق‌تری از نگاه مهرجویی به جنسیت، اجتماع و انسان را نشان می‌دهد.
شناسنامه‌ی کامل فیلم‌های مهرجویی از «الماس ۳۳» (۱۳۴۶) تا «لامینور» (۱۴۰۱) بخش دیگری از کتاب است که با مستندسازی ارزشمند، امکان تحلیل دقیق و مقایسه‌ی مسیر خلاقانه‌ی این فیلمساز را برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان حرفه‌‌ای فراهم می‌کند.
«سینماگر متفکر» تصویری روشن از فیلمسازی متفکر و پیشگام ارائه دهد، کتابی راه‌گشا برای پژوهشگران، دانشجویان و دوستداران سینما که مسیر خلاقانه‌ و پیچیده‌ی هنرمندی برجسته را به آن‌ها نشان می‌دهد.