کتاب نه برای سود

کتاب «نه برای سود: چرا دموکراسی به علوم انسانی و هنر نیاز دارد؟» نوشته مارتا نوسبام، به اهمیت علوم انسانی در تقویت دموکراسی پرداخته است. نوسبام در این اثر استدلال می‌کند که برای حفظ و رشد دموکراسی‌های سالم، آموزش و پرورش باید به علوم انسانی توجه بیشتری داشته باشد. او هشدار می‌دهد که گرایش‌های آموزشی مدرن که بیشتر بر سودآوری و مهارت‌های فنی تأکید دارند، باعث تضعیف ارزش‌های دموکراتیک و اصول انسانی می‌شود.
نوسبام به این نکته اشاره می‌کند که دموکراسی‌های پایدار به شهروندانی نیاز دارند که نه تنها از نظر فنی ماهر باشند، بلکه توانایی‌هایی مانند تفکر انتقادی، همدلی و درک مشکلات اجتماعی و اخلاقی دیگران را نیز داشته باشند. او معتقد است که این مهارت‌ها تنها از طریق علوم انسانی مانند فلسفه، تاریخ و هنر پرورش می‌یابند. نوسبام از اثرات منفی حذف این رشته‌ها از برنامه‌های آموزشی می‌گوید و این‌که چگونه آموزش‌های فنی و اقتصادی نمی‌توانند این جنبه‌های انسانی و اخلاقی را به درستی پوشش دهند.
یکی از نکات مهم در کتاب این است که نوسبام به پیوند میان علوم انسانی و همدلی اشاره می‌کند. به عقیده او انسان‌ها باید بتوانند خود را جای دیگران بگذارند و این ویژگی تنها از طریق آثار هنری و ادبیات شکل می‌گیرد. به عنوان مثال خواندن رمان‌هایی مانند آثار چارلز دیکنز می‌تواند به افراد کمک کند تا بهتر بتوانند با شرایط دشوار زندگی دیگران همدلی کنند. او همچنین تأکید می‌کند که فلسفه به انسان‌ها می‌آموزد که بیشتر از دریافت پاسخ آماده، سوال بپرسند و حقیقت را از تبلیغ‌های سطحی تشخیص دهند.
نوسبام در این کتاب به چالش‌های جهانی‌سازی و روندهایی که در حال تضعیف جایگاه علوم انسانی هستند، پرداخته و استدلال می‌کند که این روند تهدیدی جدی برای بقای دموکراسی است. او پیشنهاد می‌کند که باید از سنین پایین‌تر، به ویژه در مدارس، آموزش‌های انسانی را در کنار آموزش‌های فنی و علمی گسترش داد تا نسل‌های آینده نه تنها از نظر مهارتی، بلکه از نظر اخلاقی و اجتماعی نیز آماده‌ی زندگی در یک جامعه دموکراتیک و اخلاقی باشند.