کتاب سرگذشت نمایش در ایران

«سرگذشت نمایش در ایران» نوشته‌ی رضا آشفته جلد چهارم از مجموعه‌ی «فرهنگ و تمدن ایرانی» است که به سرگذشت فرهنگ، علم و هنر در ایران می‌پردازد. این کتاب بخشی از تاریخ هنر نمایش در ایران را شرح می‌دهد. کتاب برای آشنایی مخاطبان نوجوان با هنر نمایش در ایران نوشته شده، بنابراین با زبانی ساده و نثری روان سرگذشت نمایش در ایران را به شکلی فشرده روایت می‌کند.
آئین‌های مذهبی، شاید مهم‌ترین جلوه از نمایش و حرکات بدن باشد، این آئین‌ها ریشۀ هنر نمایش هستند که امروزه بر روی صحنه می‌بینیم. نمایش از زمان سلسله‌های کهن گرفته، تا ظهور اسلام و تا همین امروز، یکی از هنرهای رایج در ایران بوده است. کتاب «سرگذشت نمایش در ایران» برآمدن و شکل‌گیری این هنر را در زمینۀ جغرافیایی ایران و در دوره‌های مختلف تاریخی بررسی می‌کند.
کتاب در ۱۲ فصل نوشته شده و «ریشه‌های نمایش» عنوان فصل اول آن است. نویسنده در این فصل در مطلبی با عنوان «بازیگران نخستین» به آغاز نمایش از زمان‌های بسیار دور و فضای اسطوره‌ای می‌پردازد و بعد به نمایش در ایران باستان می‌رسد. او در این بخش اجرای مراسم سوگواری برای سیاوش را گونه‌ای از نمایش می‌داند و بعد هم در بخشی با عنوان انتقام‌جویی از شاهان به مراسمی می‌پردازد که در پانزدهم دی برگزار می‌شده و بعدها در قالب مراسم چهارشنبه‌سوری تا به امروز ادامه پیدا کرده است. یادگار زریران، مردم و بداهه‌‌گویی، درخت آسوریک، بازیگران هندی، نقالی و مغ‌کشی عناوین برخی دیگر از مطالب مربوط به نمایش در ایران باستان هستند. نویسنده در فصل دوم به موضوع اسلام و نمایش می‌پردازد. ‌سرگذشت هنر نمایش در دوران مشروطه، تقلید از غرب، مردمی شدن نمایش در دوران مشروطه، دوران پهلوی اول و دوم، ارتباط میان نمایش و کودتای مرداد ۱۳۳۲، دوران‌ پس ‌از انقلاب ۱۳۵۷ و جنگ ایران و عراق از مطالب دیگر این کتاب هستند. در بخش از کتاب نیز به تأثیر دانشگاه بر علمی شدن نمایش و نمایش پیشرو پرداخته شده است. در فصل نهم نیز نمایشنامه‌نویسان برجسته‌ی ایرانی معرفی شده‌اند.
«سرگذشت نمایش در ایران» کتابی مفید و مرجعی قابل اتکا برای نوجوانان و حتی بزرگ‌سالان علاقمند به هنر نمایش است.